अथर्ववेद - काण्ड 6/ सूक्त 6/ मन्त्र 1
ऋषि: - अथर्वा
देवता - ब्रह्मणस्पतिः
छन्दः - अनुष्टुप्
सूक्तम् - शत्रुनाशन सूक्त
यो॒स्मान्ब्र॑ह्मणस्प॒तेऽदे॑वो अभि॒मन्य॑ते। सर्वं॒ तं र॑न्धयासि मे॒ यज॑मानाय सुन्व॒ते ॥
स्वर सहित पद पाठय: । अ॒स्मान् । ब्र॒ह्म॒ण॒: । प॒ते॒ । अदे॑व: । अ॒भि॒ऽमन्य॑ते । सर्व॑म् । तम् । र॒न्ध॒या॒सि॒। मे॒ । यज॑मानाय । सु॒न्व॒ते ॥६.१॥
स्वर रहित मन्त्र
योस्मान्ब्रह्मणस्पतेऽदेवो अभिमन्यते। सर्वं तं रन्धयासि मे यजमानाय सुन्वते ॥
स्वर रहित पद पाठय: । अस्मान् । ब्रह्मण: । पते । अदेव: । अभिऽमन्यते । सर्वम् । तम् । रन्धयासि। मे । यजमानाय । सुन्वते ॥६.१॥
अथर्ववेद - काण्ड » 6; सूक्त » 6; मन्त्र » 1
विषय - शत्रु के नाश का उपदेश।
पदार्थ -
(ब्रह्मणः पते) हे ब्रह्माण्ड के रक्षक ! (यः) जो (अदेवः) नास्तिक वा कुव्यवहारी पुरुष (अस्मान्) हम से (अभिमन्यते) अभिमान करता है। (तम्) उस (सर्वम्) सब को (सुन्वते) तत्त्वमन्थन करनेवाले, (यजमानाय) विद्वानों का आदर करनेवाले (मे) मेरे लिये (रन्धयासि) वश में कर ॥१॥
भावार्थ -
मनुष्य परमेश्वर का ध्यान करता हुआ विवेकपूर्वक यथावत् परीक्षा करके विघ्नों का नाश करे ॥१॥
टिप्पणी -
१−(यः) (अस्मान्) धार्मिकान् प्रति (ब्रह्मणः) ब्रह्माण्डस्य जगतः (पते) रक्षक परमात्मन् (अदेवः) नास्तिकः कुव्यवहारी वा (अभिमन्यते) अभिमानं करोति (सर्वम्) निःशेषम् (तम्) अदेवम् (रन्धयासि) रध्यतिर्वशगमने−निरु० १०।४०। रध हिंसासंराद्ध्योः−ण्यन्ताल्लेटि, आडागमः। रधिजभोरचि। पा० ७।१।६१। इति नुम्। वशीकुर्याः (मे) मह्यम् (यजमानाय) देवपूजकाय। संयोजकवियोजकाय (सुन्वते) अ० ४।३०।६। तत्त्वमन्थनं कुर्वते ॥