English
अथर्ववेद - काण्ड 1/ सूक्त 7/ मन्त्र 1
स्तु॑वा॒नम॑ग्न॒ आ व॑ह यातु॒धानं॑ किमी॒दिन॑म्। त्वं हि दे॑व वन्दि॒तो ह॒न्ता दस्यो॑र्ब॒भूवि॑थ ॥
स्वर सहित पद पाठस्तु॒वा॒नम् । अ॒ग्ने॒ । आ । व॒ह॒ । या॒तु॒धान॑म् । कि॒मी॒दिन॑म् ।त्वम् । हि । दे॒व॒ । व॒न्दि॒त: । ह॒न्ता । दस्यो॑: । व॒भूवि॑थ ॥
स्वर रहित मन्त्र
स्तुवानमग्न आ वह यातुधानं किमीदिनम्। त्वं हि देव वन्दितो हन्ता दस्योर्बभूविथ ॥
स्वर रहित पद पाठस्तुवानम् । अग्ने । आ । वह । यातुधानम् । किमीदिनम् ।त्वम् । हि । देव । वन्दित: । हन्ता । दस्यो: । वभूविथ ॥
अथर्ववेद - काण्ड » 1; सूक्त » 7; मन्त्र » 1
पदार्थ -
(অগ্নে) হে অগ্নি তুল্য পরাক্রমশীল! (দেব) হে রাজন! (স্তুবানন্) স্তাবক, (য়াতুধানং) পরপীড়ক ও (কিমীদিনম্) ইহা কি? এইরূপ শব্দকারী পরোক্ষ নিন্দুককে (আবহ) আনয়ন কর। (ত্বম্) তুমি (দস্যোঃ) দস্যুর (হস্তা) হনন কর্তা (বভূবিথ) হইয়াছ (হি) এইজন্যই (বন্দিতঃ) স্তুতি প্রাপ্ত হইতেছ।।
‘য়াতুধানম্’ পরপীড়ক রাগ-সম্। য়ত তাড়নে উণ্। য়াতুং পীড়াং দধাতি। ‘কিমীদিনম্' কিম্ ইদানীম্ বা কিম্ ইতি। কিমীদিনে কিমিদানীমিতি চরতে কিমিদং কিমিদামিতি বা পিণ্ডনায় চয়তে চরতে। নিরুক্ত ৬.১১। কিমিদানীং বৰ্ত্ততে কিমিদং বৰ্ত্ততে ইতি এবমদ্বেষ মাণঃ কিমিদী, পিণ্ডনঃ । সাধুজন বৈরিণং, সদা বিরুদ্ধ বুদ্ধিং, পিণ্ডনম্। 'ইহা কি হইতেছে, ইহ কি?’ এইরূপ যাহারা অনুসন্ধান করিয়া বিচরণ করে সেই সাধুজনবৈরী, পরনিন্দুককে ‘কিমীদিনম্’ বলে ৷ ‘দস্যু’ দসু উপক্ষয়ে ঘুচ্। দসাতি পরস্বান্ নাশয়তি। চৌরঃ, শত্রু।।
भावार्थ - হে অগ্নি তুল্য পরাক্রমশীল রাজন! যাহারা স্তাবক, পরপীড়ক ও পরনিন্দুক তাহাদিগকে আনয়ন কর। তুমি দস্যুদের হননকর্তা বলিয়াই আমাদের নিকট বন্দিত হইতেছ।।
मन्त्र (बांग्ला) - স্তুবানমগ্ন আ বহু য়াতুধানং কিমীদিনম্ ৷ ত্বং হি দেব বন্দিতো হন্তা দস্যোর্ব ভূবিথ।।
ऋषि | देवता | छन्द - চাতনঃ। অগ্নিঃ। অনুষ্টুপ্
इस भाष्य को एडिट करें