English
ऋग्वेद - मण्डल 7/ सूक्त 68/ मन्त्र 5
चि॒त्रं ह॒ यद्वां॒ भोज॑नं॒ न्वस्ति॒ न्यत्र॑ये॒ महि॑ष्वन्तं युयोतम् । यो वा॑मो॒मानं॒ दध॑ते प्रि॒यः सन् ॥
स्वर सहित पद पाठचि॒त्रम् । ह॒ । यत् । वा॒म् । भोज॑नम् । नु । अस्ति॑ । नि । अत्र॑ये । महि॑ष्वन्तम् । यु॒यो॒त॒म् । यः । वा॒म् । ओ॒मान॑म् । दध॑ते । प्र्यः॒ । सन् ॥
स्वर रहित मन्त्र
चित्रं ह यद्वां भोजनं न्वस्ति न्यत्रये महिष्वन्तं युयोतम् । यो वामोमानं दधते प्रियः सन् ॥
स्वर रहित पद पाठचित्रम् । ह । यत् । वाम् । भोजनम् । नु । अस्ति । नि । अत्रये । महिष्वन्तम् । युयोतम् । यः । वाम् । ओमानम् । दधते । प्र्यः । सन् ॥ ७.६८.५
ऋग्वेद - मण्डल » 7; सूक्त » 68; मन्त्र » 5
अष्टक » 5; अध्याय » 5; वर्ग » 14; मन्त्र » 5
अष्टक » 5; अध्याय » 5; वर्ग » 14; मन्त्र » 5
विषय - शिष्यशिष्याओं के कर्त्तव्य ।
भावार्थ -
( यः ) जो ( वाम् ) आप दोनों का ( प्रियः सन् ) प्रिय होकर ( महिष्वन्तं ) बहुत उत्तम परिणाम जनक ( ओमानं ) उत्तम ज्ञान और रक्षण सामर्थ्य ( दधते ) स्वयं धारता और आप दोनों को धारण कराता है, उस ( अत्रये ) त्रिविध तापों से रहित, और तीन ऋणों से मुक्त विद्वान् पुरुष के लिये ( यद् वा चित्रं भोजनं नु अस्ति ) जो आपका नाना प्रकार का भोजन है वह ( नि युयोतम् ) अवश्य पृथक् करो । उपकारी, चतुर्थाश्रमी, ज्ञानप्रद परिव्राजक के अर्थ पति पत्नी अपने भोजन का उत्तमांश अवश्य पृथक् रख दिया करें । उससे वे अतिथि यज्ञ किया करें । इति चतुर्दशो वर्गः ॥
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - वसिष्ठ ऋषिः ॥ अश्विनौ देवते ॥ छन्दः – १, ६, ८ साम्नी त्रिष्टुप् । २, ३, ५ साम्नी निचृत् त्रिष्टुप् । ४, ७ साम्नी भुरिगासुरी विराट् त्रिष्टुप् । निचृत् त्रिष्टुप् ॥ नवर्चं सूकम्॥
इस भाष्य को एडिट करें