यजुर्वेद - अध्याय 31/ मन्त्र 16
ऋषिः - नारायण ऋषिः
देवता - पुरुषो देवता
छन्दः - विराट् त्रिष्टुप्
स्वरः - धैवतः
2
य॒ज्ञेन॑ य॒ज्ञम॑यजन्त दे॒वास्तानि॒ धर्मा॑णि प्रथ॒मान्या॑सन्।ते ह॒ नाकं॑ महि॒मानः॑ सचन्त॒ यत्र॒ पूर्वे॑ सा॒ध्याः सन्ति॑ दे॒वाः॥१६॥
स्वर सहित पद पाठय॒ज्ञेन॑। य॒ज्ञम्। अ॒य॒ज॒न्त॒। दे॒वाः। तानि॑। धर्मा॑णि। प्र॒थ॒मानि॑। आ॒स॒न् ॥ ते। ह॒। नाक॑म्। म॒हि॒मानः॑। स॒च॒न्त॒। यत्र॑। पूर्वे॑। सा॒ध्याः। सन्ति॑। दे॒वाः ॥१६ ॥
स्वर रहित मन्त्र
यज्ञेन यज्ञमयजन्त देवास्तानि धर्माणि प्रथमान्यासन् । ते ह नाकम्महिमानः सचन्त यत्र पूर्वे साध्याः सन्ति देवाः ॥
स्वर रहित पद पाठ
यज्ञेन। यज्ञम्। अयजन्त। देवाः। तानि। धर्माणि। प्रथमानि। आसन्॥ ते। ह। नाकम्। महिमानः। सचन्त। यत्र। पूर्वे। साध्याः। सन्ति। देवाः॥१६॥
विषय - पुन्हा, त्याच विषयी -
शब्दार्थ -
शब्दार्थ - हे मनुष्यांनो, (देवाः) विद्वज्जन (यज्ञेन) पूर्वोक्त ज्ञानयज्ञाद्वारे (यज्ञम्) पूजनीय, सर्वरक्षक, अग्निवत्) तेजस्वी परमेश्वराची (अयजन्त) पूजा करतात (तानि) ते ईश्वरपूजा आदी कर्म त्यांच्यासाठी (श्रर्माणि) धारण करण्यास योग्य असे आणि (प्रथमामि) अनादिरूपेण सर्वप्रथम करणीय वा मुख्य धर्म, कम; (आसन्) होते. (ते) ते विद्वान (महिमानः) महत्त्वपूर्ण (यत्र) अशा ज्या सुखात (पूर्वे) त्यांच्या आधी होऊन गेलेले (देवाः) विशेष प्रशंसनीय विद्वान (साध्याः) ज्या साधनांसह (सन्ति) होते (म्हणजे ज्ञानयज्ञात साधनें नसतात) तेव्हां ज्ञानाद्वारे (ह) च विद्वज्जन त्या (नाकम्) दुःखरहित मुक्ति-सुखाला (ह) च (सचन्त) प्राप्त करतात. (पूर्वी होऊन गेलेल्या विद्वानांप्रमाणे तेही ज्ञानयज्ञ करतात त्यासाठी सामग्री आदी आवश्यक नाहीत) ॥16॥
भावार्थ - भावार्थ - मनुष्यांनी योगाभ्यासाद्वारे सदा ईश्वराची उपासना केली पाहिजे. अनादीकाळापासून सुरू असलेल्या या (ज्ञानयज्ञरूप) धर्माद्वारे मुक्तिसुख प्राप्त करावे आणि पूर्वज विद्वानांप्रमाणे आनंद उपभोगावा. ॥16॥
इस भाष्य को एडिट करेंAcknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
N/A
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal