पदार्थः -
(तदानीम्) सृष्टितः पूर्वं तदानीं प्रलयावस्थायां (असत्-न-आसीत्) शून्यं नितान्ताभावो नासीत् (सत्-नो-आसीत्) सत् प्रकटरूपमपि वर्त्तमानं किञ्चन नासीत् (रजः-न-आसीत्) रञ्जनात्मकं कणमयं गगनमन्तरिक्षमपि नासीत् “भूरञ्जिम्यां कित्” [उणा० ४।२१७] [रजः सूक्ष्मधूलिः-दयानन्दः] “रजसोऽन्तरिक्षलोकस्य” [निरु० १२।७] (परः-व्योम न-उ-यत्) विश्वस्य परवर्ती विशिष्टरक्षक आवर्तः खगोलाकाशोऽपि नैवासीत् (किम् आ अवरीवः) पुनरावरणीयाभावाद् भृशमावरकमपि किं स्यात् ? नासीदित्यर्थः (कुह कस्य शर्मन्) कुत्र-न कुत्रापि तथा प्रदेश आसीत् कस्य सुखनिमित्तं स्यात् “शर्म सुखनाम” [निघं० ३।६] (गहनं गभीरम्-अम्भः किम्-आसीत्) गहनं गम्भीरं सूक्ष्मं जलमपि किं स्यादर्थान्नासीत्, यतो भोग्यं वस्तूत्पद्येत् यस्मिन् सृष्टिबीजमीश्वरो-ऽवसृजेत् “अप एव सर्सजादौ तासु बीजमवासृजत्” [मनु० १।८] ॥१॥

Meaning -
It was neither a-sat nor sat, neither non-existence nor positive existence, then, nothing tangible, neither particles nor sky nor space nor anything beyond. What form? What content? None. Where? What purpose, for whom? What mist? What deep darkness? None, nothing, and yet not nothing.$(It was the zero state of existence after the completion of one cycle and before the beginning of the next cycle, like the zero hour between two dates. It is a state intangible and inexplicable because thought and language too terminate into the intangible and inexplicable silence at the completion of the cycle. The zero hour exists and yet it does not, it doesn’t exist and yet it does, that’s the mystery of it. The state under meditation in this sukta is the hour of Infinity in the womb of Infinity self-brooding on the zero; the One upon the zero.)