Rigveda/8/72/1

ऋग्वेद मण्डल - 8 के सूक्त 72 के मन्त्र

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

ऋग्वेद का मुख्य पृष्ठ

ऋग्वेद - मण्डल 8/ सूक्त 72/ मन्त्र 1

ऋषि: - हर्यतः प्रागाथः देवता - अग्निर्हर्वीषि वा छन्दः - गायत्री स्वरः - षड्जः

इस मन्त्र को एडिट करें 24

ह॒विष्कृ॑णुध्व॒मा ग॑मदध्व॒र्युर्व॑नते॒ पुन॑: । वि॒द्वाँ अ॑स्य प्र॒शास॑नम् ॥

स्वर सहित पद पाठ

ह॒विः । कृ॒णु॒ध्व॒म् । आ । ग॒म॒त् । अ॒ध्व॒र्युः । व॒न॒ते॒ । पुन॒रिति॑ । वि॒द्वान् । अ॒स्य॒ । प्र॒ऽशास॑नम् ॥

स्वर रहित मन्त्र

हविष्कृणुध्वमा गमदध्वर्युर्वनते पुन: । विद्वाँ अस्य प्रशासनम् ॥

स्वर रहित पद पाठ

हविः । कृणुध्वम् । आ । गमत् । अध्वर्युः । वनते । पुनरिति । विद्वान् । अस्य । प्रऽशासनम् ॥ ८.७२.१

ऋग्वेद - मण्डल » 8; सूक्त » 72; मन्त्र » 1
अष्टक » 6; अध्याय » 5; वर्ग » 14; मन्त्र » 1
Acknowledgment

ऋग्वेद भाष्य (शिव शंकर शर्मा) - हिन्दी - Shiv Shankar Sharma

विषय - यज्ञ के लिये मनुष्य को नियोजित करता है ।

पदार्थ -
हे मनुष्यों ! यज्ञ के लिये (हविः) घृत, शाकल्य, समिधा और कुण्ड आदि वस्तुओं की (कृणुध्वम्) तैयारी करो । (आगमत्) इसमें सकल समाज आवे । (अध्वर्युः) मुख्य, प्रधान याजक (पुनः+वनते) पुनः-पुनः परमात्मा की कामना करे, जो (अस्य+प्रशासनम्) इस यज्ञ का प्रशासन=विधान (विद्वान्) जानते हैं, वे ईश्वर की कामना करें ॥१ ॥

भावार्थ - यज्ञारम्भ के पूर्व समग्र सामग्री एकत्रित कर लोगों को बुला अध्वर्यु ईश्वर की स्तुति प्रार्थना प्रथम करे ॥१ ॥

इस भाष्य को एडिट करें

Bhashya Acknowledgment

ऋग्वेद भाष्यम् (शिव शंकर शर्मा) - संस्कृत - Shiv Shankar Sharma

विषयः - यज्ञायाऽऽनियोजयति ।

पदार्थः -
हे मनुष्याः ! यज्ञार्थम् । हविः=हविरादि सर्वं वस्तु । कृणुध्वम्=संचिनुध्वम् । जनता । आगमत्=आगच्छतु । अध्वर्युः=प्रधानयाजकः । पुनः=पुनः । पुनः । वनते=वनतां=ईशमिच्छतु । यः । अस्य यज्ञस्य प्रशासनम् । विद्वान्=जानन् वर्तते ॥१ ॥

इस भाष्य को एडिट करें

Bhashya Acknowledgment

Rigveda Translation (Dr. Tulsi Ram) - English - Dr. Tulsi Ram

Meaning -
Come, devotees of yajna, celebrants of Agni: Prepare the havi for oblation, let the high priest come, he knows the ministration of this yajna, let him serve Agni again.

इस भाष्य को एडिट करें

Bhashya Acknowledgment