अथर्ववेद - काण्ड 3/ सूक्त 15/ मन्त्र 7
उप॑ त्वा॒ नम॑सा व॒यं होत॑र्वैश्वानर स्तु॒मः। स नः॑ प्र॒जास्वा॒त्मसु॒ गोषु॑ प्रा॒णेषु॑ जागृहि ॥
स्वर सहित पद पाठउप॑ । त्वा॒ । नम॑सा । व॒यम् । होत॑: । वै॒श्वा॒न॒र । स्तु॒म: । स: । न॒: । प्र॒ऽजासु॑ । आ॒त्मऽसु॑ । गोषु॑ । प्रा॒णेषु॑ । जा॒गृ॒हि॒ ॥१५.७॥
स्वर रहित मन्त्र
उप त्वा नमसा वयं होतर्वैश्वानर स्तुमः। स नः प्रजास्वात्मसु गोषु प्राणेषु जागृहि ॥
स्वर रहित पद पाठउप । त्वा । नमसा । वयम् । होत: । वैश्वानर । स्तुम: । स: । न: । प्रऽजासु । आत्मऽसु । गोषु । प्राणेषु । जागृहि ॥१५.७॥
भाष्य भाग
हिन्दी (2)
विषय
व्यापार के लाभ का उपदेश।
पदार्थ
(होतः) हे दानशील ! (वैश्वानर) हे सब नरों के हितकारक, वा सबके नायक पुरुष ! (वयम्) हम लोग (नमसा) नमस्कार के साथ (त्वा) तुझको (उप) आदर से (स्तुमः) सराहते हैं। (सः=सः त्वम्) सो तू (नः) हमारी (प्रजासु) प्रजाओं पर, (आत्मसु) आत्माओं वा शरीरों पर (गोषु) गौओं पर और (प्राणेषु) प्राणों वा जीवनों पर (जागृहि) जागता रह ॥७॥
भावार्थ
व्यापारी लोग सर्वहितकारी, कर्मकुशल पुरुष को प्रधान बनाकर अपने धनादि की रक्षा करें ॥७॥
टिप्पणी
७−(उप)। पूजायाम्। (त्वा)। त्वाम्। इन्द्रम्। (नमसा)। नमस्कारेण। (वयम्)। व्यापारिणः। (होतः)। हु दाने-तृच्। हे दातः। (वैश्वानर)। अ० १।१०।४। हे सर्वनरहित ! हे सर्वनायक ! (स्तुमः)। प्रशंसामः। (सः)। सत्यम्। (नः। अस्माकम्। (प्रजासु)। पुत्रपौत्रभृत्यादिषु। (आत्मसु)। अ० १।१८।३। जीवेषु। शरीरेषु। (गोषु)। धेनुषु। (प्राणेषु)। जीवनेषु। (जागृहि)। बुध्यस्व। सावधानो वर्तस्व ॥
Vishay
…
Padartha
…
Bhavartha
…
English (1)
Subject
Business and Finance
Meaning
O hota, performer and organiser of the human nation’s economic yajna, O Vaishvanara, universal spirit of life and light vibrating and shining at the heart of every human being, we admire, adore and exalt you with salutations and offer of the best we have for the common good. O Lord, spirit of yajnic economy and spirit of universal growth, pray keep awake and be inspiring among our people, in our soul at heart, in the mind and senses, in our cows, keep vibrating in our pranic energies. Never let our universal awareness and individual and social enthusiasm wane away and subside into sleep.
Acknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
Misc Websites, Smt. Premlata Agarwal & Sri Ashish Joshi
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Dhiman
Donation for Typing/OCR By:
Sri Amit Upadhyay
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
Sri Dharampal Arya
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
N/A
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal