यजुर्वेद - अध्याय 17/ मन्त्र 26
ऋषिः - भुवनपुत्रो विश्वकर्मा ऋषिः
देवता - विश्वकर्मा देवता
छन्दः - भुरिगार्षी त्रिष्टुप्
स्वरः - धैवतः
0
वि॒श्वक॑र्म्मा॒ विम॑ना॒ऽआद्विहा॑या धा॒ता वि॑धा॒ता प॑र॒मोत स॒न्दृक्। तेषा॑मि॒ष्टानि॒ समि॒षा म॑दन्ति॒ यत्रा॑ सप्तऽऋ॒षीन् प॒रऽएक॑मा॒हुः॥२६॥
स्वर सहित पद पाठवि॒श्वक॒र्मेति॑ वि॒श्वऽक॑र्मा। विम॑ना॒ इति॒ विऽम॑नाः। आत्। विहा॑या॒ इति॒ विऽहा॑याः। धा॒ता। वि॒धा॒तेति॑ विऽधा॒ता। प॒र॒मा। उ॒त। स॒न्दृगिति॑ स॒म्ऽदृक्। तेषा॑म्। इ॒ष्टानि॑। सम्। इ॒षा। म॒द॒न्ति॒। यत्र॑। स॒प्त॒ऋ॒षीनिति॑ सप्तऽऋ॒षीन्। प॒रः। एक॑म्। आ॒हुः ॥२६ ॥
स्वर रहित मन्त्र
विश्वकर्मा विमनाऽआद्विहाया धाता विधाता परमोत सन्दृक् । तेषामिष्टानि समिषा मदन्ति यत्रा सप्तऽऋषीन्पर एकमाहुः ॥
स्वर रहित पद पाठ
विश्वकर्मेति विश्वऽकर्मा। विमना इति विऽमनाः। आत्। विहाया इति विऽहायाः। धाता। विधातेति विऽधाता। परमा। उत। सन्दृगिति सम्ऽदृक्। तेषाम्। इष्टानि। सम्। इषा। मदन्ति। यत्र। सप्तऋषीनिति सप्तऽऋषीन्। परः। एकम्। आहुः॥२६॥
विषय - प्रार्थना
व्याखान -
सर्वज्ञ सर्व उत्पादक ईश्वर (विश्वकर्मा) [विविध जगाचा निर्माणकर्ता] आहे व विमनाः विज्ञानकर्ता आहे. आणि (आविहाया) तो सर्वव्यापक व आकाशाप्रमाणे निर्विकार आहे. सर्वांचे स्थिर आश्रयस्थान आहे तोच सर्व जगाचा (धाता) धारणकर्ता आहे (विधाता) या विविध व विचित्र जगाचा उत्पादक आहे. (परम उत) सर्वोत्कृष्ट आहे. (सन्दृक्) सर्वांच्या पाप व पुण्याचा द्रष्टा आहे. जी माणसे त्या ईश्वरावर विश्वास ठेवून त्याची भक्ति व पूजा करतात त्यालाच मानतात दुसऱ्याला मानत नाहीत त्या पुरुषांना सर्व इष्ट सुख मिळते इतरांना मिळत नाही. ईश्वर अशा भक्तांना सुखात ठेवतो व त्याचे भक्त नेहमी सम्यक व स्वेच्छापूर्वक (मदन्ति) परमानन्दामध्ये राहतात त्यांना दुःख प्राप्त होत नाही, परमेश्वर अद्वितीय असल्यामुळे त्याच्या सामर्थ्यान (सप्त ऋषीन्) सप्त लोक अर्थात पंच प्राण अन्तःकरण व जीव, हे सर्व प्रलयामध्ये कारण बनून राहतात. तोच या जगाची उत्पत्ती स्थिती व प्रलय करतो. तो निर्विकार व आनंद स्वरूप आहे. त्याचीच उपासना करण्याने आपण सदैव सुखी राहू शकतो.॥४०॥
इस भाष्य को एडिट करेंAcknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
N/A
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal