यजुर्वेद - अध्याय 38/ मन्त्र 20
ऋषिः - दीर्घतमा ऋषिः
देवता - यज्ञो देवता
छन्दः - निचृत्त्रिष्टुप्
स्वरः - धैवतः
1
चतुः॑स्रक्ति॒र्नाभि॑र्ऋ॒तस्य॑ स॒प्रथाः॒ स नो॑ वि॒श्वायुः॑ स॒प्रथाः॒ स नः॑ स॒र्वायुः॑ स॒प्रथाः॑।अप॒ द्वे॒षो॒ऽअप॒ ह्वरो॒ऽन्यव्र॑तस्य सश्चिम॥२०॥
स्वर सहित पद पाठचतुः॑स्रक्ति॒रिति॒ चतुः॑ऽस्रक्तिः। नाभिः॑। ऋ॒तस्य॑। स॒प्रथा॒ इति॑ स॒ऽप्रथाः॑। सः। नः॒। वि॒श्वायु॒रिति॑ वि॒श्वऽआ॑युः। स॒प्रथा॒ इति॑ स॒ऽप्रथाः॑। सः। नः॒। स॒र्वायु॒रिति॑ स॒र्वऽआ॑युः। स॒प्रथा॒ इति॑ स॒ऽप्रथाः॑ ॥ अप॑। द्वेषः॑। अप॑। ह्वरः॑। अ॒न्यव्र॑त॒स्येत्य॒न्यऽव्र॑तस्य। स॒श्चि॒म॒ ॥२० ॥
स्वर रहित मन्त्र
चतुःस्रक्तिर्नाभिरृतस्य सप्रथाः स नो विश्वायुः सप्रथाः स नः सर्वायुः सप्रथाः । अप द्वेषोऽअप ह्वरोन्यव्रतस्य सश्चिम ॥
स्वर रहित पद पाठ
चतुःस्रक्तिरिति चतुःऽस्रक्तिः। नाभिः। ऋतस्य। सप्रथा इति सऽप्रथाः। सः। नः। विश्वायुरिति विश्वऽआयुः। सप्रथा इति सऽप्रथाः। सः। नः। सर्वायुरिति सर्वऽआयुः। सप्रथा इति सऽप्रथाः॥ अप। द्वेषः। अप। ह्वरः। अन्यव्रतस्येत्यन्यऽव्रतस्य। सश्चिम॥२०॥
Translation -
The navel of the truth extends far in all the four corners. May this truth, the life of all, make us expand far; may this truth, the complete life, make us expand far. May we drive away those who hate us, who are crooked, and who are of a different faith. (1)
Notes -
Catuh sraktih, चतस्रः वक्तयः कोणा दिग् रूपा यस्य सः, चतुरस्र:, having four corners. Also, extending in all the four corners, i. e. quarters. Saprathāḥ, विस्तारशील: extending far. Viśvāyuḥ, सर्वस्य आयुष: दाता, bestower of whole life. Also, the life of all. Sarvãyuḥ, सर्वं आयु:, complete life. Also, bestower ofcomplete life. Apa dveṣaḥ, द्वेष अपगच्छतु, malice may go away (from us); वीतरागा: स्याम, may we become detached from passions. Also, may we drive away him, who hates us. Hvaraḥ, away go the crooked. Anyavratasya, of him, who is of a different faith. Apa saścima, may we drive away, दूरीकुर्म: ।
Acknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
N/A
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal