English
Sidebar
सामवेद के मन्त्र
सामवेद - मन्त्रसंख्या 384
ऋषिः - पर्वतः काण्वः
देवता - इन्द्रः
छन्दः - उष्णिक्
स्वरः - ऋषभः
काण्ड नाम - ऐन्द्रं काण्डम्
3
य꣡त्सोम꣢꣯मिन्द्र꣣ वि꣡ष्ण꣢वि꣣ य꣡द्वा꣢ घ त्रि꣣त꣢ आ꣣प्त्ये꣢ । य꣡द्वा꣢ म꣣रु꣢त्सु꣣ म꣡न्द꣢से꣣ स꣡मिन्दु꣢꣯भिः ॥३८४॥
स्वर सहित पद पाठय꣢त् । सो꣡म꣢꣯म् । इ꣣न्द्र । वि꣡ष्ण꣢꣯वि । यत् । वा꣣ । घ । त्रिते꣢ । आ꣣प्त्ये꣢ । यत् । वा꣣ । मरु꣡त्सु꣢ । म꣡न्द꣢꣯से । सम् । इ꣡न्दु꣢꣯भिः ॥३८४॥
स्वर रहित मन्त्र
यत्सोममिन्द्र विष्णवि यद्वा घ त्रित आप्त्ये । यद्वा मरुत्सु मन्दसे समिन्दुभिः ॥३८४॥
स्वर रहित पद पाठ
यत् । सोमम् । इन्द्र । विष्णवि । यत् । वा । घ । त्रिते । आप्त्ये । यत् । वा । मरुत्सु । मन्दसे । सम् । इन्दुभिः ॥३८४॥
सामवेद - मन्त्र संख्या : 384
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 4; अर्ध-प्रपाठक » 2; दशतिः » 5; मन्त्र » 4
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 4; खण्ड » 4;
Acknowledgment
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 4; अर्ध-प्रपाठक » 2; दशतिः » 5; मन्त्र » 4
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 4; खण्ड » 4;
Acknowledgment
भावार्थ - परमेश्वराने सूर्य, अग्नी, वायू इत्यादीमध्ये व जीवात्मा, मन, प्राण इत्यादीमध्ये जे जे त्यांचे विशिष्ट गुण निहित केलेले आहेत, त्यांनाच सोमरस म्हटले जाते, त्या गुणांशी आम्हीही संयुक्त व्हावे ॥४॥
टिप्पणी -
या मंत्राची व्याख्या करताना विवरणकार माधवने त्रित व आप्त्य हे वेगवेगळे दोन ऐतिहासिक ऋषी मानलेले आहेत. भरत स्वामीच्या मते, आप्तचा पुत्र त्रित आहे. सायणच्या मते आप: चा पुत्र त्रित नावाचा राजर्षि आहे. यांचा पारस्परिक विरोधच ऐतिहासिक पक्षाच्या अप्रमाण्याला प्रमाणित करत आहे.