Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
Sidebar

सामवेद के मन्त्र

सामवेद - मन्त्रसंख्या 364
ऋषिः - प्रियमेध आङ्गिरसः देवता - इन्द्रः छन्दः - अनुष्टुप् स्वरः - गान्धारः काण्ड नाम - ऐन्द्रं काण्डम्
इस मन्त्र को एडिट करें
0

वि꣣श्वा꣡न꣢रस्य व꣣स्प꣢ति꣣म꣡ना꣢नतस्य꣣ श꣡व꣢सः । ए꣡वै꣢श्च चर्षणी꣣ना꣢मू꣣ती꣡ हु꣢वे꣣ र꣡था꣢नाम् ॥३६४॥

स्वर सहित पद पाठ

वि꣣श्वा꣡न꣢रस्य । वि꣣श्व꣢ । नर꣣स्य । वः । प꣡ति꣢꣯म् । अ꣡ना꣢꣯नतस्य । अन् । आ꣣नतस्य । श꣡व꣢꣯सः । ए꣡वैः꣢꣯ । च꣣ । चर्षणीना꣢म् । ऊ꣣ती꣢ । हु꣣वे । र꣡था꣢꣯नाम् ॥३६४॥

स्वर रहित मन्त्र

विश्वानरस्य वस्पतिमनानतस्य शवसः । एवैश्च चर्षणीनामूती हुवे रथानाम् ॥३६४॥

स्वर रहित पद पाठ

विश्वानरस्य । विश्व । नरस्य । वः । पतिम् । अनानतस्य । अन् । आनतस्य । शवसः । एवैः । च । चर्षणीनाम् । ऊती । हुवे । रथानाम् ॥३६४॥

सामवेद - मन्त्र संख्या : 364
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 4; अर्ध-प्रपाठक » 2; दशतिः » 3; मन्त्र » 5
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 4; खण्ड » 2;
Acknowledgment

शब्दार्थ -
(प्रथम अर्थ) (परमात्मपर अर्थ)- हे इंद्र जगदीश्वर, (विश्वानरस्य) सर्व जगाचे संचालक, (अनामतस्य) कुठेही कधीही न वाकणारे अर्थात पराजित न होणारे तसेच (शवसः) शक्तीचे (पतिम्) हे अधीश्वर, (चर्षणीनाम्) मनुष्यांच्या (एवैः) सत्कामनांच्या पूर्ततेसाठी आणि (रथानाम्) त्यांच्या शरीररूप रथांना (ऊती) लक्ष्याकडे प्रेरित करण्यासाठी व रक्षणासाठी मी (एक उपासक) (वः) आपणास (हुवे) पुकारत आहे.।। द्वितीय अर्थ - (राजापर अर्थ) हे राजा, (विश्वानरस्य) सर्वांच्या पुढे जाणारी (अनानतस्य) कोणाहीसमोर न वाकणारी म्हणजे सदा अपराजित अशा (शवसः) सेनेचे जे (पतिम्) स्वामी, असा (वः) आपणास (चर्षणीनाम्) प्रजेच्या (एवैः) महत्त्वाकांक्षा पूर्ण करण्यासाठी व प्रारब्ध कार्यांच्या पूर्तीसाठी आणि (रथानाम्) विमान आदी मान (ऊती) चालविण्यासाठी (वैमानिक व सैन्याधिकाऱ्यांकडून संचालन करून घेण्यासाठी) मी (एक प्रजाजन) आपणास (हुवे) हाक देत आहे.।। ५।।

भावार्थ - जगदीश्वरच जीवनयात्रेसाठी जीवात्म्यांना त्यांच्या त्यांच्या कर्मांप्रमाणए उत्कृष्ट वा अन्यथा शरीररथ प्रदान करतो. त्याचप्रमाणे राजानेही प्रजाजनांना प्रवास शीग्र करता यावा, यासाठी विमान आदी रथांची निर्मिती केली पाहिजे.।। ५।।

इस भाष्य को एडिट करें
Top