English
Sidebar
सामवेद के मन्त्र
सामवेद - मन्त्रसंख्या 441
ऋषिः - त्रसदस्युः
देवता - इन्द्रः
छन्दः - द्विपदा विराट् पङ्क्तिः
स्वरः - पञ्चमः
काण्ड नाम - ऐन्द्रं काण्डम्
0
शं꣢ प꣣दं꣢ म꣣घ꣡ꣳ र꣢यी꣣षि꣢णे꣣ न꣡ काम꣢꣯मव्र꣢तो꣡ हि꣢नोति꣣ न꣡ स्पृ꣢शद्र꣣यि꣢म् ॥४४१
स्वर सहित पद पाठश꣢म् । प꣣द꣢म् । म꣣घ꣢म् । र꣣यीषि꣡णे꣢ । न । का꣡म꣢꣯म् । अ꣣व्रतः꣢ । अ꣣ । व्रतः꣢ । हि꣣नोति । न꣢ । स्पृ꣣शत् । रयि꣢म् ॥४४१॥
स्वर रहित मन्त्र
शं पदं मघꣳ रयीषिणे न काममव्रतो हिनोति न स्पृशद्रयिम् ॥४४१
स्वर रहित पद पाठ
शम् । पदम् । मघम् । रयीषिणे । न । कामम् । अव्रतः । अ । व्रतः । हिनोति । न । स्पृशत् । रयिम् ॥४४१॥
सामवेद - मन्त्र संख्या : 441
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 5; अर्ध-प्रपाठक » 2; दशतिः » 1; मन्त्र » 5
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 4; खण्ड » 10;
Acknowledgment
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 5; अर्ध-प्रपाठक » 2; दशतिः » 1; मन्त्र » 5
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 4; खण्ड » 10;
Acknowledgment
विषय - कोणाला धन मिळते, याविषयी -
शब्दार्थ -
हे माझ्या अंतरात्मा म्हणजेच हे इन्द्र, (शम्) (हे ध्यानात असू दे की) सुख, शांती, (पदम्) उच्च पद तसेच (मधम्) आध्यात्मिक व भौतिक संपत्ती (रयीषिणे) ऐश्वर्य प्राप्तीची कामना बाळगणाऱ्या व्यक्तीलाच मिळत असते. (अव्रतः) कोणतेही व्रत (संकल्प वा दृढ निश्चय) न स्वीकारणारा, निरुद्योगी माणूस (कामम्) आपली कोणतीही तीव्र महत्त्वाकांक्षा (न हिवो ति) प्राप्त करू शकत नाही. अशा त्या अकर्मण्य (रिकाम टेकडा) माणसाला (रयिम्) ऐश्वर्य - संपदेला (न) (स्पृशत्) हात लावण्याची संधीही मिळत नाही.।। ५।।
भावार्थ - धन, सुख, शांती यांची जे लोक आशा - अपेक्षा बाळगळत अथवा जे लोक राजा, मंत्री, न्यायादीश आदी उच्च पद वा मोक्ष पग प्राप्तीची इच्छा करतात, त्यांनी त्यासाठी तीव्र आकांक्षा त्याप्रमाणे थोर यत्न केले पाहिजेत.।। ५।।
इस भाष्य को एडिट करें