शब्दार्थ -
(प्रथम अर्थ) (परमात्मा आदीविषयी) - हे (इन्द्र) परमैश्वर्यशाली परमेश्वर, तुम्ही (मित्रः) सूर्य आणि (वरुणः) वायू मिळून (ऊर्जा) रसाद्वारे (इडाः) भूमीला (पिन्वत) प्रेरित करा (म्हणजे वृष्टी आदीद्वारे भरपूर धान्य व जल द्या) हे इन्द्र परमेश्वर, तुम्ही (नः) आमच्यासाठी (पीवरीम्) प्रचुर (इषम्) धान्य व संपदा (कृणुहि) उत्पन्न करा.।। द्वितीय अर्थ (शरीर पक्ष) - हे (इन्द्र) जीवात्मा, तू (मित्रः) प्राण व (वरुणः) अपान दोघे मिळून (ऊर्जा) शक्तीसह (इडाः) मधुर वाणी बोलण्यासाठी (पिन्वत) प्रेरित करा. हे इन्द्र जीवात्मा, तू (नः) आमच्यासाठी (पीवरीम्) प्रचुर (इषम्) ज्ञान संपदा (कृणुहि) उत्पन्न कर.।। तृतीय अर्थ (राष्ट्र पक्ष) हे (इन्द्र) ऐश्वर्यवान राजा, आपण (मित्रः) राजमंत्री आणि (वरुणः) सेनापती मिळून (ऊर्जा) अन्न-धान्य, शक्ती (इडा) भूमीला व गायींना (पिन्वत) प्रचुरतेने प्रदान करा. हे इन्द्र राजा, आप (इषम्) प्रजेला (पीवरीम्) समृद्ध (कृणुहि) करा.।। ९।।

भावार्थ - परमेश्वर, जीवात्मा व राजा, या सर्वांनी मन, बुद्धी, प्राण, अपान, सूर्य, वायू, सचिव, सेनापती आदींसह मिळून भोज्य, पेय, बल, वाणी, भूमी, गौ आदीरूप समृद्धी देऊन आम्हास सुसमृद्ध करावे.।। ९।।

इस भाष्य को एडिट करें