English
Sidebar
सामवेद के मन्त्र
सामवेद - मन्त्रसंख्या 570
ऋषिः - त्रित आप्त्यः
देवता - पवमानः सोमः
छन्दः - उष्णिक्
स्वरः - ऋषभः
काण्ड नाम - पावमानं काण्डम्
0
प्रा꣣णा꣡ शिशु꣢꣯र्म꣣ही꣡ना꣢ꣳ हि꣣न्व꣢न्नृ꣣त꣢स्य꣣ दी꣡धि꣢तिम् । वि꣢श्वा꣣ प꣡रि꣢ प्रि꣣या꣡ भु꣢व꣣द꣡ध꣢ द्वि꣣ता꣢ ॥५७०॥
स्वर सहित पद पाठप्रा꣣णा꣢ । प्र꣣ । आना꣢ । शि꣡शुः꣢꣯ । म꣣ही꣡ना꣢म् । हि꣣न्व꣢न् । ऋ꣣त꣡स्य꣢ । दी꣡धि꣢꣯तिम् । वि꣡श्वा꣢꣯ । प꣡रि꣢꣯ । प्रि꣣या꣢ । भु꣣वत् । अ꣡ध꣢꣯ । द्वि꣣ता꣢ ॥५७०॥
स्वर रहित मन्त्र
प्राणा शिशुर्महीनाꣳ हिन्वन्नृतस्य दीधितिम् । विश्वा परि प्रिया भुवदध द्विता ॥५७०॥
स्वर रहित पद पाठ
प्राणा । प्र । आना । शिशुः । महीनाम् । हिन्वन् । ऋतस्य । दीधितिम् । विश्वा । परि । प्रिया । भुवत् । अध । द्विता ॥५७०॥
सामवेद - मन्त्र संख्या : 570
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 6; अर्ध-प्रपाठक » 2; दशतिः » 3; मन्त्र » 5
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 5; खण्ड » 10;
Acknowledgment
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 6; अर्ध-प्रपाठक » 2; दशतिः » 3; मन्त्र » 5
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 5; खण्ड » 10;
Acknowledgment
विषय - सोम परमेश्वराचा महिमा
शब्दार्थ -
(प्राणा) उपासकांसाठी जो प्राणांप्रमाणे प्रिय, आहे, (शिशुः) जसे शिशूची प्रशंसा करतात, तसे (महोगाम्) वेदवाणी ज्याचीस्तुतु करते, जो (ऋतस्य) सत्याचा (दीधितम्) कोश वा प्रकार (हिन्वन्) देतो, तो सोम परमात्मा (विश्वा) सर्व (प्रिया) प्रिय मन, बुद्धी आदींना तसेच अग्नी, जल, वायू आदींना (परि भुवत्) व्याप्त करून आहे. (अध) यामुळे (द्विता) दोन प्रकारे म्हणजे हृदयाच्या व सृष्टीच्या उरात-बाहेर, सर्वत्र त्याचा महिमा व्याप्त होऊन राहिला आहे.।।५।।
भावार्थ - शरीररूप पिण्डामधे तसे ब्रह्माण्डामधे ज्याचा महिमा सर्वत्र स्वप्रकाशित आहे. तो जगदीश्वर सर्वांसाठी वंदनीय असाच आहे.।।५।।
विशेष -
या मंत्रात ‘प्राणा’ व ‘शिशुः’ हे यामधे लुप्तोपमा अलंकार आहे.।।५।।