English
अथर्ववेद - काण्ड 2/ सूक्त 11/ मन्त्र 1
सूक्त - शुक्रः
देवता - कृत्यादूषणम्
छन्दः - चतुष्पदा विराड्गायत्री
सूक्तम् - श्रेयः प्राप्ति सूक्त
दूष्या॒ दूषि॑रसि हे॒त्या हे॒तिर॑सि मे॒न्या मे॒निर॑सि। आ॑प्नु॒हि श्रेयां॑स॒मति॑ स॒मं क्रा॑म ॥
स्वर सहित पद पाठदूष्या॑: । दूषि॑: । अ॒सि॒ । हे॒त्या: । हे॒ति: । अ॒सि॒ । मे॒न्या: । मे॒नि: । अ॒सि॒ । आ॒प्नु॒हि । श्रेयां॑सम् । अति॑ । स॒मम् । क्रा॒म॒ ॥११.१॥
स्वर रहित मन्त्र
दूष्या दूषिरसि हेत्या हेतिरसि मेन्या मेनिरसि। आप्नुहि श्रेयांसमति समं क्राम ॥
स्वर रहित पद पाठदूष्या: । दूषि: । असि । हेत्या: । हेति: । असि । मेन्या: । मेनि: । असि । आप्नुहि । श्रेयांसम् । अति । समम् । क्राम ॥११.१॥
अथर्ववेद - काण्ड » 2; सूक्त » 11; मन्त्र » 1
मन्त्र विषय - পুরুষার্থোপদেশঃ
भाषार्थ -
[হে পুরুষ !] তুমি (দূষ্যাঃ) দূষিত ক্রিয়ার (দূষিঃ) খণ্ডনকর্তা (অসি) হও এবং (হেত্যাঃ) বর্শার (হেতিঃ) বর্শা (অসি) হও, (মেন্যাঃ) বজ্রের (মেনিঃ) বজ্র (অসি) হও। (শ্রেয়াংসম্) অধিক গুণী [পরমেশ্বর বা মনুষ্য] কে (আপ্নুহি) তুমি প্রাপ্ত করো, (সমম্) তুল্যবলবান [মনুষ্য] থেকে (অতি=অতীত্য) বর্ধিত হয়ে (ক্রাম) পাদবিক্ষেপ করো/অগ্রগামী হও ॥১॥
भावार्थ - পরমেশ্বর মনুষ্যকে শক্তি প্রদান করেছেন। যে পুরুষ সেই শক্তিকে পরমেশ্বরের বিচার ও অধিক গুণীজনদের সৎসঙ্গ দ্বারা প্রয়োগ করে সে নির্বিঘ্ন হয়ে অন্য পুরুষদের থেকে অধিক উপকারী হয়ে আনন্দ ভোগ করে ॥১॥
इस भाष्य को एडिट करें