English
अथर्ववेद - काण्ड 2/ सूक्त 23/ मन्त्र 1
सूक्त - अथर्वा
देवता - आपः
छन्दः - एकावसानासमविषमात्रिपाद्गायत्री
सूक्तम् - शत्रुनाशन सूक्त
आपो॒ यद्व॒स्तप॒स्तेन॒ तं प्र॑ति तपत॒ यो॑३ ऽस्मान्द्वेष्टि॒ यं व॒यं द्वि॒ष्मः ॥
स्वर सहित पद पाठआप॑: । यत् । व॒: । तप॑: । तेन॑ । तम् । प्रति॑ । त॒प॒त॒ । य: । अ॒स्मान् । द्वेष्टि॑ । यम् । व॒यम् । द्वि॒ष्म: ॥२३.१॥
स्वर रहित मन्त्र
आपो यद्वस्तपस्तेन तं प्रति तपत यो३ ऽस्मान्द्वेष्टि यं वयं द्विष्मः ॥
स्वर रहित पद पाठआप: । यत् । व: । तप: । तेन । तम् । प्रति । तपत । य: । अस्मान् । द्वेष्टि । यम् । वयम् । द्विष्म: ॥२३.१॥
अथर्ववेद - काण्ड » 2; सूक्त » 23; मन्त्र » 1
मन्त्र विषय - কুপ্রয়োগত্যাগায়োপদেশঃ
भाषार्थ -
(আপঃ) হে জল [জল পদার্থ !] (যৎ) যে (বঃ) তোমার (তপঃ) প্রতাপ আছে, (তেন) তা দ্বারা (তম্ প্রতি) সেই [দোষের] ওপর (তপত) প্রতাপী হও, (যঃ) যা (অস্মান্) আমাদের প্রতি (দ্বেষ্টি) অপ্রীতি করে, [অথবা] (যম্) যার প্রতি (বয়ম্) আমরা (দ্বিষ্মঃ) অপ্রীতি করি ॥১॥
भावार्थ - বৃষ্টি, নদী, কূপ ইত্যাদির জল অনাবৃষ্টি দোষ দূর করে অন্ন আদি পদার্থ উৎপন্ন করে প্রাণীদের বল ও সুখ প্রদান করে এবং তা কুপ্রবন্ধ দ্বারা দুঃখের কারণ হয়, এভাবেই রাজা সামাজিক নিয়মের কবিরোধী দুষ্টের নাশ করে প্রজাদের সমৃদ্ধ করে এবং সুখ প্রদান করে ॥১॥
इस भाष्य को एडिट करें