English
अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 107/ मन्त्र 15
सूर्यो॑ दे॒वीमु॒षसं॒ रोच॑मानां॒ मर्यो॒ न योषा॑म॒भ्येति प॒श्चात्। यत्रा॒ नरो॑ देव॒यन्तो॑ यु॒गानि॑ वितन्व॒ते प्रति॑ भ॒द्राय॑ भ॒द्रम् ॥
स्वर सहित पद पाठसूर्य॑: । दे॒वीम् । उ॒षस॑म् । रोच॑मानाम् । मर्य॑: । न । योषा॑म् । अ॒भि । ए॒ति॒ । प॒श्चात् ॥ यत्र॑ । नर॑: । दे॒व॒ऽयन्त॑: । यु॒गानि॑ । वि॒ऽत॒न्व॒ते । प्रति॑ । भ॒द्राय॑ । भ॒द्रम् ॥१०७.१५॥
स्वर रहित मन्त्र
सूर्यो देवीमुषसं रोचमानां मर्यो न योषामभ्येति पश्चात्। यत्रा नरो देवयन्तो युगानि वितन्वते प्रति भद्राय भद्रम् ॥
स्वर रहित पद पाठसूर्य: । देवीम् । उषसम् । रोचमानाम् । मर्य: । न । योषाम् । अभि । एति । पश्चात् ॥ यत्र । नर: । देवऽयन्त: । युगानि । विऽतन्वते । प्रति । भद्राय । भद्रम् ॥१०७.१५॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 107; मन्त्र » 15
मन्त्र विषय - মন্ত্র ১৩-১ অধ্যাত্মোপদেশঃ
भाषार्थ -
(সূর্যঃ) সূর্যমণ্ডল (দেবীম্) দেবী [দিব্যগুণযুক্ত] (রোচমানাম্) রুচিকারিকা (উষসম্) ঊষার [প্রভাত বেলার] (পশ্চাৎ) পেছনে-পেছনে (অভি) সর্ব দিকে (এতি) প্রাপ্ত হয়, (ন) যেভাবে (মর্যঃ) মানুষ (যোষাম্) নিজের স্ত্রীকে [প্রীতিপূর্বক প্রাপ্ত হয়], (যত্র) যেখানে [সংসারে] (দেবয়ন্তঃ) ব্যবহার ইচ্ছুক (নরঃ) নর [নেতাগণ] (ভদ্রম্ প্রতি) আনন্দস্বরূপ পরমাত্মার সামনে (ভদ্রায়) আনন্দের জন্য (যুগানি) যুগকে [বৎসরকে] (বিতন্বতে) বিস্তার করে ॥১৫॥
भावार्थ - যেমন ঈশ্বরকৃত নিয়ম অনুসারে সূর্য এবং উষার সম্পর্ক দ্বারা প্রকাশ হয়, এবং পুরুষ ও স্ত্রীর সম্পর্ক দ্বারা সন্তান উৎপন্ন হয়, তেমনই বুদ্ধিমানগণ সুখস্বরূপ পরমাত্মার আজ্ঞায় নিয়মপূর্বক সুখ ভোগ করে নিজের জীবনকাল বৃদ্ধি করুক ॥১৫॥ এই মন্ত্র ঋগ্বেদে আছে-১।১১।২।
इस भाष्य को एडिट करें