English
अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 15/ मन्त्र 1
प्र मंहि॑ष्ठाय बृह॒ते बृ॒हद्र॑ये स॒त्यशु॑ष्माय त॒वसे॑ म॒तिं भ॑रे। अ॒पामि॑व प्रव॒णे यस्य॑ दु॒र्धरं॒ राधो॑ वि॒श्वायु॒ शव॑से॒ अपा॑वृतम् ॥
स्वर सहित पद पाठप्र । मंहि॑ष्ठाय । बृ॒ह॒ते । बृ॒हत्ऽर॑ये । स॒त्यऽशु॑ष्माय । त॒वसे॑ । म॒तिम् । भ॒रे॒ ॥ अ॒पाम्ऽइ॑व । प्र॒व॒णे । यस्य॑ । दु॒:ऽधर॑म् । राध॑: । वि॒श्वऽआ॑यु । शव॑से । अप॑ऽवृतम् ॥१५.१॥
स्वर रहित मन्त्र
प्र मंहिष्ठाय बृहते बृहद्रये सत्यशुष्माय तवसे मतिं भरे। अपामिव प्रवणे यस्य दुर्धरं राधो विश्वायु शवसे अपावृतम् ॥
स्वर रहित पद पाठप्र । मंहिष्ठाय । बृहते । बृहत्ऽरये । सत्यऽशुष्माय । तवसे । मतिम् । भरे ॥ अपाम्ऽइव । प्रवणे । यस्य । दु:ऽधरम् । राध: । विश्वऽआयु । शवसे । अपऽवृतम् ॥१५.१॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 15; मन्त्र » 1
मन्त्र विषय - সভাধ্যক্ষগুণোপদেশঃ
भाषार्थ -
(মংহিষ্ঠায়) অত্যন্ত দানী, (বৃহতে) মহাগুণী, (বৃহদ্রয়ে) মহাধণী, (সত্যশুষ্মায়) প্রকৃত বলবান [সভাধ্যক্ষ] এর জন্য (তবসে) বল প্রাপ্তির (মতিম্) বুদ্ধি (প্র) উত্তমরীতিতে (ভরে) আমি ধারণ করি। (প্রবণে) অবনত স্থানে (অপাম্ইব) জল [প্রবাহের] ন্যায়, (যস্য) যে [সভাধ্যক্ষ] এর (দুর্ধরম্) অপ্রতিরোধ্য, (বিশ্বায়ু) সকলকে জীবন প্রদায়ী (রাধঃ) ধন (শবসে) বলের জন্য (অপাবৃতম্) বিস্তৃত আছে॥১॥
भावार्थ - যে সভাধ্যক্ষ সু-পাত্রকে দান করে প্রজাকে সুশিক্ষিত বলবান করে, তাঁর উপকারের মহিমা এরূপ সুখদায়ক হয়, যেমন জল ঢালু স্থানে প্রবাহিত হয়ে চাষাদি বৃদ্ধি করে আনন্দ প্রদান করে॥১॥ এই সূক্ত ঋগ্বেদে আছে-১।৭।১-৬।।
इस भाष्य को एडिट करें