Loading...

सामवेद के मन्त्र

सामवेद - मन्त्रसंख्या 750
ऋषिः - वसिष्ठो मैत्रावरुणिः देवता - अग्निः छन्दः - प्रगाथः(विषमा बृहती, समा सतोबृहती) स्वरः - पञ्चमः काण्ड नाम -
6

स꣡ यो꣢जते अरु꣣षा꣢ वि꣣श्व꣡भो꣢जसा꣣ स꣡ दु꣢द्रव꣣꣬त्स्वा꣢꣯हुतः । सु꣣ब्र꣡ह्मा꣢ य꣣ज्ञः꣢ सु꣣श꣢मी꣣ व꣡सू꣢नां दे꣣व꣢꣫ꣳ राधो꣣ ज꣡ना꣢नाम् ॥७५०॥

स्वर सहित पद पाठ

सः । यो꣣जते । अरुषा꣣ । वि꣡श्व꣡भो꣢जसा । वि꣣श्व꣢ । भो꣣जसा । सः꣢ । दु꣣द्रवत् । स्वा꣢हुतः । सु । आ꣣हुतः । सुब्र꣡ह्मा꣢ । सु꣣ । ब्र꣡ह्मा꣢꣯ । य꣣ज्ञः꣢ । सु꣣श꣡मी꣢ । सु꣣ । श꣡मी꣢꣯ । व꣡सू꣢꣯नाम् । दे꣣व꣡म् । रा꣡धः꣢꣯ । ज꣡ना꣢꣯नाम् ॥७५०॥


स्वर रहित मन्त्र

स योजते अरुषा विश्वभोजसा स दुद्रवत्स्वाहुतः । सुब्रह्मा यज्ञः सुशमी वसूनां देवꣳ राधो जनानाम् ॥७५०॥


स्वर रहित पद पाठ

सः । योजते । अरुषा । विश्वभोजसा । विश्व । भोजसा । सः । दुद्रवत् । स्वाहुतः । सु । आहुतः । सुब्रह्मा । सु । ब्रह्मा । यज्ञः । सुशमी । सु । शमी । वसूनाम् । देवम् । राधः । जनानाम् ॥७५०॥

सामवेद - मन्त्र संख्या : 750
(कौथुम) उत्तरार्चिकः » प्रपाठक » 1; अर्ध-प्रपाठक » 2; दशतिः » ; सूक्त » 13; मन्त्र » 2
(राणानीय) उत्तरार्चिकः » अध्याय » 2; खण्ड » 4; सूक्त » 1; मन्त्र » 2
Acknowledgment

पदार्थ -
(सः) वह यज्ञाग्नि (विश्वभोजसा) सबका पालन करनेवाले (अरुषा) चमकते तेज से (योजते) संयुक्त होता है तथा यजमानों को संयुक्त करता है। (सः) वह यज्ञाग्नि (स्वाहुतः) भले प्रकार आहुति दिये जाने पर (दुद्रवत्) अत्यधिक गतिमय हो जाता है, ज्वालाओं को लपलपाने लगता है। (सुब्रह्मा) श्रेष्ठ ब्रह्मा जिसमें बना है, ऐसा (यज्ञः) यज्ञ (वसूनाम्) आहिताग्नि यजमानों को (सुशमी) उत्तम शान्ति देनेवाला होता है। वह यज्ञ (जनानाम्) अग्निहोत्री जनों को (देवम्) प्रकाशक (राधः) ज्योतिरूप धन देता है ॥२॥

भावार्थ - सुयोग्य ब्रह्मा को अध्यक्ष पद पर नियुक्त करके किया हुआ यज्ञ, सुख, शान्ति और स्वास्थ्य देनेवाला, लोगों को ज्योति प्रदान करनेवाला तथा अध्यात्ममार्ग में प्रेरित करनेवाला होता है ॥२॥

इस भाष्य को एडिट करें
Top