English
ऋग्वेद - मण्डल 4/ सूक्त 49/ मन्त्र 1
ऋषिः - वामदेवो गौतमः
देवता - इन्द्राबृहस्पती
छन्दः - निचृद्गायत्री
स्वरः - षड्जः
इ॒दं वा॑मा॒स्ये॑ ह॒विः प्रि॒यमि॑न्द्राबृहस्पती। उ॒क्थं मद॑श्च शस्यते ॥१॥
स्वर सहित पद पाठइ॒दम् । वा॒म् । आ॒स्ये॑ । ह॒विः । प्रि॒यम् । इ॒न्द्रा॒बृ॒ह॒स्प॒ती॒ इति॑ । उ॒क्थम् । मदः॑ । च॒ । श॒स्य॒ते॒ ॥
स्वर रहित मन्त्र
इदं वामास्ये हविः प्रियमिन्द्राबृहस्पती। उक्थं मदश्च शस्यते ॥१॥
स्वर रहित पद पाठइदम्। वाम्। आस्ये। हविः। प्रियम्। इन्द्राबृहस्पती इति। उक्थम्। मदः। च। शस्यते ॥१॥
ऋग्वेद - मण्डल » 4; सूक्त » 49; मन्त्र » 1
अष्टक » 3; अध्याय » 7; वर्ग » 25; मन्त्र » 1
अष्टक » 3; अध्याय » 7; वर्ग » 25; मन्त्र » 1
विषयः - अथ राजमनुष्याः कथं वर्धेरन्नित्याह ॥
अन्वयः - हे इन्द्राबृहस्पती ! वामास्य इदं प्रियमुक्थं मदश्च हविः शस्यते ॥१॥
पदार्थः -
(इदम्) (वाम्) (आस्ये) मुखे (हविः) अत्तुमर्हं संस्कृतमन्नम् (प्रियम्) कमनीयम् (इन्द्राबृहस्पती) विद्युत्सूर्य्याविव प्रधानराजानौ (उक्थम्) प्रशंसनीयम् (मदः) आनन्दः (च) (शस्यते) स्तूयते ॥१॥
भावार्थः - यदि राजादयो मनुष्याः सुसंस्कृतान्नं भुञ्जते तर्हि प्रकाशवन्तो दीर्घायुषो बलिष्ठाश्च जायन्ते ॥१॥
इस भाष्य को एडिट करें