Loading...

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • यजुर्वेद - अध्याय 15/ मन्त्र 4
    ऋषिः - परमेष्ठी ऋषिः देवता - विद्वांसो देवता छन्दः - भुरिगाकृतिः स्वरः - पञ्चमः
    9

    एव॒श्छन्दो॒ वरि॑व॒श्छन्दः॑ श॒म्भूश्छन्दः॑ परि॒भूश्छन्द॑ऽआ॒च्छच्छन्दो॒ मन॒श्छन्दो॒ व्यच॒श्छन्दः॒॑ सिन्धु॒श्छन्दः॑ समु॒द्रश्छन्दः॑ सरिरं॒ छन्दः॑ क॒कुप् छन्द॑स्त्रिक॒कुप् छन्दः॑ का॒व्यं छन्दो॑ऽअङ्कु॒पं छन्दो॒ऽक्षर॑पङ्क्ति॒श्छन्दः॑ प॒दप॑ङ्क्ति॒श्छन्दो॑ विष्टा॒रप॑ङ्क्ति॒श्छन्दः क्षु॒रश्छन्दो॒ भ्रज॒श्छन्दः॑॥४॥

    स्वर सहित पद पाठ

    एवः॑। छन्दः॑। वरि॑वः। छन्दः॑। श॒म्भूरिति॑ श॒म्ऽभूः। छन्दः॑। प॒रि॒भूरिति॑ परि॒ऽभूः। छन्दः॑। आ॒च्छदित्या॒ऽच्छत्। छन्दः॑। मनः॑। छन्दः॑। व्यचः॑। छन्दः॑। सिन्धुः॑। छन्दः॑। स॒मु॒द्रः। छन्दः॑। स॒रि॒रम्। छन्दः॑। क॒कुप्। छन्दः॑। त्रि॒क॒कुबिति॑ त्रिऽक॒कुप्। छन्दः॑। का॒व्यम्। छन्दः॑। अ॒ङकु॒पम्। छन्दः॑। अ॒क्षर॑पङ्क्ति॒रित्य॒क्षर॑ऽपङ्क्तिः। छन्दः॑। प॒दप॑ङ्क्तिरिति॑ प॒दऽप॑ङ्क्तिः। छन्दः॑। वि॒ष्टा॒रप॑ङ्क्तिः। वि॒स्ता॒रप॑ङ्क्ति॒रिति॑ विस्ता॒रऽप॑ङ्क्तिः। छन्दः॑। क्षु॒रः। छन्दः॑। भ्रजः॑। छन्दः॑ ॥४ ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    एवश्छन्दो वरिवश्छन्दः शम्भूश्छन्दः परिभूश्छन्दऽआच्छच्छन्दो मनश्छन्दो व्यचश्छन्दः सिन्धुश्छन्दः समुद्रश्छन्दः सरिरञ्छन्दः ककुप्छन्दस्त्रिककुप्छन्दः काव्यञ्छन्दोऽअङ्कुपञ्छन्दोक्षरपङ्क्तिश्छन्दः पदपङ्क्तिश्छन्दो विष्टारपङ्क्तिश्छन्दः क्षुरो भ्राजश्छन्दऽआच्छच्छन्दः प्रच्छच्छन्दः ॥


    स्वर रहित पद पाठ

    एवः। छन्दः। वरिवः। छन्दः। शम्भूरिति शम्ऽभूः। छन्दः। परिभूरिति परिऽभूः। छन्दः। आच्छदित्याऽच्छत्। छन्दः। मनः। छन्दः। व्यचः। छन्दः। सिन्धुः। छन्दः। समुद्रः। छन्दः। सरिरम्। छन्दः। ककुप्। छन्दः। त्रिककुबिति त्रिऽककुप्। छन्दः। काव्यम्। छन्दः। अङकुपम्। छन्दः। अक्षरपङ्क्तिरित्यक्षरऽपङ्क्तिः। छन्दः। पदपङ्क्तिरिति पदऽपङ्क्तिः। छन्दः। विष्टारपङ्क्तिः। विस्तारपङ्क्तिरिति विस्तारऽपङ्क्तिः। छन्दः। क्षुरः। छन्दः। भ्रजः। छन्दः॥४॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 15; मन्त्र » 4
    Acknowledgment

    पदार्थ -
    পদার্থঃ- হে মনুষ্যগণ ! তোমরা উত্তম প্রচেষ্টা দ্বারা (এবঃ) (ছন্দঃ) আনন্দদায়ক জ্ঞান (বরিবঃ) সত্যসেবনরূপ (ছন্দঃ) সুখদায়ক (শম্ভূঃ) সুখের অনুভব (ছন্দঃ) আনন্দকারী (পরিভূঃ) সব দিক দিয়া পুরুষার্থী (ছন্দঃ) সত্যের প্রকাশক (আচ্ছৎ) দোষ দূরীভূত করা, (ছন্দঃ) জীবন (মনঃ) সংকল্প বিকল্পাত্মক (ছন্দঃ) প্রকাশকারী (ব্যচঃ) শুভ গুণের ব্যাপ্তি (ছন্দঃ) আনন্দকারক (সিন্ধুঃ) নদীর তুল্য গমন (ছন্দঃ) স্বতন্ত্রতা (সমুদ্রঃ) সমুদ্রের সমান গভীরতা (ছন্দঃ) প্রয়োজন সিদ্ধিকারী (সরিরম্) জলের তুল্য কোমলতা (ছন্দঃ) জলের সমান শান্তি (ককুপ) দিশাগুলির তুল্য উজ্জ্বল কীর্ত্তি (ছন্দঃ) প্রতিষ্ঠাদায়ক (ত্রিক্কুপ্) অধ্যাত্মাদি তিন সুখের প্রাপ্তকারক কর্ম (ছন্দঃ) আনন্দদায়ক (কাব্যম্) দীর্ঘদর্শী কবিগণ রচনা করিয়াছেন, (ছন্দঃ) প্রকাশক বিজ্ঞানদায়ক (অঙ্কুপম্) তির্য্যক গতি সম্পন্ন জল (ছন্দঃ) উপকারী (অক্ষরপঙ্ক্তিঃ) পরলোক (ছন্দঃ) আনন্দকারী (পদপঙ্ক্তি) এই লোক (ছন্দঃ) সুখসাধক (বিষ্টারপঙ্ক্তি) সকল দিশা (ছন্দঃ) সুখসাধক (ক্ষুরঃ) ক্ষুরের সমান পদার্থগুলির ছেদক সূর্য্য (ছন্দঃ) বিজ্ঞান স্বরূপ (ভ্রজঃ) প্রকাশময় (ছন্দঃ) স্বচ্ছ আনন্দকারী পদার্থ সুখের জন্য সিদ্ধ কর ॥ ৪ ॥

    भावार्थ - ভাবার্থঃ- যে সব মনুষ্য ধর্মযুক্ত কর্মে পুরুষার্থ করিলে সকলের প্রিয় হওয়া ভাল মনে করেন তাহারা সকল সৃষ্টির পদার্থ হইতে সুখ লইতে সমর্থ হন ॥ ৪ ॥

    मन्त्र (बांग्ला) - এব॒শ্ছন্দো॒ বরি॑ব॒শ্ছন্দঃ॑ শ॒ম্ভূশ্ছন্দঃ॑ পরি॒ভূশ্ছন্দ॑ऽআ॒চ্ছচ্ছন্দো॒ মন॒শ্ছন্দো॒ ব্যচ॒শ্ছন্দঃ॒॑ সিন্ধু॒শ্ছন্দঃ॑ সমু॒দ্রশ্ছন্দঃ॑ সরিরং॒ ছন্দঃ॑ ক॒কুপ্ ছন্দ॑স্ত্রিক॒কুপ্ ছন্দঃ॑ কা॒ব্যং ছন্দো॑ऽঅঙ্কু॒পং ছন্দো॒ऽক্ষর॑পংক্তি॒শ্ছন্দঃ॑ প॒দপ॑ঙ্ক্তি॒শ্ছন্দো॑ বিষ্টা॒রপ॑ঙ্ক্তি॒শ্ছন্দঃ॑ ক্ষু॒রশ্ছন্দো॒ ভ্রজ॒শ্ছন্দঃ॑ ॥ ৪ ॥

    ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - এবশ্ছন্দ ইত্যস্য পরমেষ্ঠী ঋষিঃ । বিদ্বাংসো দেবতাঃ । ভুরিগাকৃতিশ্ছন্দঃ ।
    পঞ্চমঃ স্বরঃ ॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top