Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 16
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 16/ मन्त्र 48
    ऋषिः - परमेष्ठी प्रजापतिर्वा देवा ऋषयः देवता - रुद्रा देवताः छन्दः - आर्षी जगती स्वरः - निषादः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    6

    इ॒मा रु॒द्राय॑ त॒वसे॑ कप॒र्दिने॑ क्ष॒यद्वी॑राय॒ प्र भ॑रामहे म॒तीः। यथा॒ श॑मसद् द्वि॒पदे॒ चतु॑ष्पदे॒ विश्वं॑ पु॒ष्टं ग्रामे॑ऽअ॒स्मिन्न॑नातु॒रम्॥४८॥

    स्वर सहित पद पाठ

    इ॒माः। रु॒द्राय॑। त॒वसे॑। क॒प॒र्दिने॑। क्ष॒यद्वी॑रा॒येति॑ क्ष॒यत्ऽवी॑राय। प्र। भ॒रा॒म॒हे॒। म॒तीः। यथा॑। श॒म्। अ॒स॒त्। द्वि॒पद॒ इति॑ द्वि॒ऽपदे॑। चतु॑ष्पदे। चतुः॑पद॒ इति॒ चतुः॑ऽपदे। विश्व॑म्। पु॒ष्टम्। ग्रामे॑। अ॒स्मिन्। अ॒ना॒तु॒रम् ॥४८ ॥

    स्वर रहित मन्त्र

    इमा रुद्राय तवसे कपर्दिने क्षयद्वीराय प्रभरामहे मतीः । यथा शमसद्द्विपदे चतुष्पदे विश्वम्पुष्टङ्ग्रामेऽअस्मिन्ननातुरम् ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    इमाः। रुद्राय। तवसे। कपर्दिने। क्षयद्वीरायेति क्षयत्ऽवीराय। प्र। भरामहे। मतीः। यथा। शम्। असत्। द्विपद इति द्विऽपदे। चतुष्पदे। चतुःपद इति चतुःऽपदे। विश्वम्। पुष्टम्। ग्रामे। अस्मिन्। अनातुरम्॥४८॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 16; मन्त्र » 48
    Acknowledgment

    पदार्थ -
    পদার্থঃ–হে শত্রুদলনকারী বীর পুরুষ! (য়থা) যেমন (অস্মিন্) এই (গ্রামে) ব্রহ্মাণ্ডসমূহে (অনাতুরম্) দুঃখরহিত (পুষ্টম্) রোগরহিত হওয়ায় বলবান্ (বিশ্বম্) সকল জগৎ (সম্) সুখী (অসৎ) হউক, সেইরূপ আমরা (দ্বিপদে) মনুষ্যাদি (চতুষ্পদে) গবাদি (তবসে) বলবান্ (কপর্দিনে) ব্রহ্মচর্য্যের সেবন করিয়া (ক্ষয়দ্বীরায়) দুষ্টদিগের নাশক বীরগণের সহিত যুক্ত (রুদ্রায়) পাপীকে ক্রন্দনে প্রবৃত্ত কারী সেনাপতির জন্য (ইমাঃ) এই সব (মতীঃ) বুদ্ধিমানদিগের (প্রভরামহে) উত্তম প্রকার পোষণ করি, সেই রূপ তুমিও উহাকে ধারণ কর ॥ ৪৮ ॥

    भावार्थ - ভাবার্থঃ–এই মন্ত্রে বাচকলুপ্তোপমালঙ্কার আছে । বিদ্বান্দিগের উচিত যে, যেমন প্রজাদের মধ্যে স্ত্রী-পুরুষ বুদ্ধিমান হইবে, সেইরূপ অনুষ্ঠান করিয়া মনুষ্য পশ্বাদি যুক্ত রাজ্যকে রোগরহিত, পুষ্টিযুক্ত এবং নিরন্তর সুখী কর ॥ ৪৮ ॥

    मन्त्र (बांग्ला) - ই॒মা রু॒দ্রায়॑ ত॒বসে॑ কপ॒র্দিনে॑ ক্ষ॒য়দ্বী॑রায়॒ প্র ভ॑রামহে ম॒তীঃ ।
    য়থা॒ শ॑মসদ্ দ্বি॒পদে॒ চতু॑ষ্পদে॒ বিশ্বং॑ পু॒ষ্টং গ্রামে॑ऽঅ॒স্মিন্ন॑নাতু॒রম্ ॥ ৪৮ ॥

    ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - ইমা রুদ্রায়েত্যস্য পরমেষ্ঠী প্রজাপতির্বা দেবা ঋষয়ঃ । রুদ্রা দেবতাঃ ।
    আর্ষী জগতী ছন্দঃ । নিষাদঃ স্বরঃ ॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top