Loading...

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • यजुर्वेद - अध्याय 24/ मन्त्र 14
    ऋषिः - प्रजापतिर्ऋषिः देवता - अग्न्यादयो देवताः छन्दः - भुरिगतिजगती स्वरः - निषादः
    5

    कृ॒ष्णग्री॑वाऽआग्ने॒या ब॒भ्रवः॑ सौ॒म्याऽउ॑पध्व॒स्ताः सा॑वि॒त्रा वत्सत॒र्यः सारस्व॒त्यः श्या॒माः पौ॒ष्णाः पृश्न॑यो मारु॒ता ब॑हुरू॒पा वै॑श्वदे॒वा व॒शा द्या॑वापृथि॒वीयाः॑॥१४॥

    स्वर सहित पद पाठ

    कृ॒ष्णग्री॑वा॒ इति॑ कृ॒ष्णऽग्री॑वाः। आ॒ग्ने॒याः। ब॒भ्रवः॑। सौ॒म्याः। उ॒प॒ध्व॒स्ताऽइत्यु॑पऽध्व॒स्ताः। सा॒वि॒त्राः। व॒त्स॒त॒र्यः᳖। सा॒र॒स्व॒त्यः᳖। श्या॒माः। पौ॒ष्णाः। पृश्न॑यः। मा॒रु॒ताः। ब॒हु॒रू॒पा इति॑ बहुऽरू॒पाः। वै॒श्व॒दे॒वा इति॑ वैश्वदे॒वाः। व॒शाः। द्या॒वा॒पृ॒थि॒वीयाः॑ ॥४ ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    कृष्णग्रीवाऽआग्नेया बभ्रवः सौम्याऽउपध्वस्ताः सावित्रा वत्सतर्यः सारस्वत्यः श्यामाः पौष्णाः पृश्नयो मारुता बहुरूपा वैश्वदेवा वशा द्यावापृथिवीयाः ॥


    स्वर रहित पद पाठ

    कृष्णग्रीवा इति कृष्णऽग्रीवाः। आग्नेयाः। बभ्रवः। सौम्याः। उपध्वस्ताऽइत्युपऽध्वस्ताः। सावित्राः। वत्सतर्यः। सारस्वत्यः। श्यामाः। पौष्णाः। पृश्नयः। मारुताः। बहुरूपा इति बहुऽरूपाः। वैश्वदेवा इति वैश्वदेवाः। वशाः। द्यावापृथिवीयाः॥४॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 24; मन्त्र » 14
    Acknowledgment

    पदार्थ -
    পদার্থঃ–হে মনুষ্যগণ! যাহারা (কৃষ্ণগ্রীবাঃ) কৃষ্ণগ্রীবা যুক্ত তাহারা (আগ্নেয়াঃ) অগ্নি দেবতাযুক্ত, যাহারা (বভ্রবঃ) সকলের ধারণ-পোষণ করে তাহারা (সৌম্যাঃ) সোমদেবতাযুক্ত, যাহারা (উপধ্বস্তাঃ) নিম্নপার্শ্বে পতিত তাহারা (সাবিত্রাঃ) সবিতা দেবতা যুক্ত, যাহারা (বৎসতর্য়ঃ) ছোট ছোট বৎস তাহারা (সারস্বত্যঃ) বাণী, দেবতা সম্পন্না, যাহারা (শ্যামাঃ) শ্যাম বর্ণের তাহারা (পৌষ্ণাঃ) পুষ্টিকারী মেঘদেবতা বিশিষ্ট, যাহারা (পৃশ্নয়ঃ) জিজ্ঞাসা করিবার যোগ্য তাহারা (মারুতাঃ) মনুষ্য দেবতাসম্পন্ন (বহুরূপাঃ) বহুরূপী অর্থাৎ যাহার অনেক রূপ, তাহারা (বৈশ্বদেবাঃ) সমস্ত বিদ্বান্ দেবতাযুক্ত এবং যাহারা (বশাঃ) নিরন্তর দেদীপ্যমান তাহারা (দ্যাবাপৃথিবীয়াঃ) আকাশ পৃথিবী দেবতাযুক্ত তোমার জানা উচিত ॥ ১৪ ॥

    भावार्थ - ভাবার্থঃ–যেমন শিল্পবিদ্যা জ্ঞাতা বিদ্বান্ অগ্নি আদি পদার্থ দ্বারা বহু কার্য্য সিদ্ধ করে সেইরূপ কৃষিকর্ম্ম সম্পন্নকারী পুরুষ পশুদের দ্বারা বহু কার্য্য সিদ্ধ করিবে ॥ ১৪ ॥

    मन्त्र (बांग्ला) - কৃ॒ষ্ণগ্রী॑বাऽআগ্নে॒য়া ব॒ভ্রবঃ॑ সৌ॒ম্যাऽউ॑পধ্ব॒স্তাঃ সা॑বি॒ত্রা বৎসত॒র্য়ঃ᳖ সারস্ব॒ত্যঃ᳖ শ্যা॒মাঃ পৌ॒ষ্ণাঃ পৃশ্ন॑য়ো মারু॒তা ব॑হুরূ॒পা বৈ॑শ্বদে॒বা ব॒শা দ্যা॑বাপৃথি॒বীয়াঃ॑ ॥ ১৪ ॥

    ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - কৃষ্ণগ্রীবা ইত্যস্য প্রজাপতির্ঋষিঃ । অগ্ন্যাদয়ো দেবতাঃ । ভুরিগতিজগতী ছন্দঃ । নিষাদঃ স্বরঃ ॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top