Loading...

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • यजुर्वेद - अध्याय 7/ मन्त्र 16
    ऋषिः - वत्सार काश्यप ऋषिः देवता - विश्वेदेवा देवताः छन्दः - निचृत् आर्षी त्रिष्टुप्,साम्नी गायत्री स्वरः - षड्जः
    7

    अ॒यं वे॒नश्चो॑दय॒त् पृश्नि॑गर्भा॒ ज्योति॑र्जरायू॒ रज॑सो वि॒माने॑। इ॒मम॒पा स॑ङ्ग॒मे सूर्य॑स्य॒ शिशुं॒ न विप्रा॑ म॒तिभी॑ रिहन्ति। उ॒प॒या॒मगृ॑हीतोऽसि॒ मर्का॑य त्वा॥१६॥

    स्वर सहित पद पाठ

    अ॒यम्। वे॒नः। चो॒द॒य॒त्। पृश्नि॑गर्भा॒ इति॒ पृश्नि॑ऽगर्भाः। ज्योति॑र्जरायु॒रिति॒ ज्योतिः॑ऽजरायुः। रज॑सः। वि॒मान॒ इति॑ वि॒ऽमाने॑। इ॒मम। अ॒पाम्। स॒ङ्ग॒म इति॑ सम्ऽग॒मे। सूर्य्य॑स्य। शिशु॑म्। न। विप्राः॑। म॒तिभि॒रिति॑ म॒तिऽभिः॑। रि॒ह॒न्ति॒। उ॒प॒या॒मगृ॑हीत॒ इत्यु॑पया॒मऽगृ॑हीतः। अ॒सि॒। मर्का॑य। त्वा॒ ॥१६॥


    स्वर रहित मन्त्र

    अयँवेनश्चोदयत्पृश्निगर्भा ज्योतिर्जरायू रजसो विमाने । इममपाँ सङ्गमे सूर्यस्य शिशुन्न विप्रा मतिभी रिहन्ति । उपयामगृहीतोसि मर्काय त्वा ॥


    स्वर रहित पद पाठ

    अयम्। वेनः। चोदयत्। पृश्निगर्भा इति पृश्निऽगर्भाः। ज्योतिर्जरायुरिति ज्योतिःऽजरायुः। रजसः। विमान इति विऽमाने। इमम। अपाम्। सङ्गम इति सम्ऽगमे। सूर्य्यस्य। शिशुम्। न। विप्राः। मतिभिरिति मतिऽभिः। रिहन्ति। उपयामगृहीत इत्युपयामऽगृहीतः। असि। मर्काय। त्वा॥१६॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 7; मन्त्र » 16
    Acknowledgment

    पदार्थ -
    পদার্থঃ- হে শিল্পবিধির জ্ঞাতা সভাধ্যক্ষ বিদ্বান্ ! আপনি (উপয়াম গৃহীতঃ) সেনাদি রাজ্যের অঙ্গ সহ যুক্ত (অসি) আছেন, এতদ্দ্বারা আমি (রজসঃ) লোকসমূহ মধ্যে (পৃশ্নিগর্ভাঃ) যাহাতে অবকাশ অধিক, তাহাদিগের (জ্যোতির্জরায়ুঃ) তারাগণকে আচ্ছাদন কারীর সমান (অয়ম্) ইহা (বেনঃ) অতি মনোহর চন্দ্র (চোদয়ৎ) যথাযোগ্য নিজ নিজ মার্গে নিযুক্ত করে (ইমম্) এই চন্দ্রকে (অপাম্) জল ও (সূর্য়্যস্য) সূর্য্যের (সঙ্গমে) সম্বন্ধীয় আকর্ষণাদি বিষয়ে (শিশুম্) শিক্ষাযোগ্য বালককে (মতিভিঃ) বিদ্বান্গণ স্বীয় বুদ্ধি দ্বারা (রিহন্তি) সৎকার করিয়া (ন) সমান আদর সহ গ্রহণ করিতেছেন এবং আমি (মর্কায়) দুষ্টদিগকে শান্ত করিবার এবং শ্রেষ্ঠ ব্যবহার স্থাপন করিবার জন্য (বিমানে) অনন্ত অন্তরিক্ষে (ত্বা) তোমাকে বিবিধ প্রকারের যান তৈরী করিবার জন্য স্বীকার করিতেছি ॥ ১৬ ॥

    भावार्थ - ভাবার্থঃ- সভাধ্যক্ষের উচিত যে, সূর্য্য ও চন্দ্রের সমান শ্রেষ্ঠ গুণসকলকে প্রকাশিত এবং দুষ্ট ব্যবহার সকলকে শান্ত করিয়া শ্রেষ্ঠ ব্যবহার দ্বারা সজ্জন পুরুষদিগকে আহ্লাদিত করুক ॥ ১৬ ॥

    मन्त्र (बांग्ला) - অ॒য়ং বে॒নশ্চো॑দয়॒ৎ পৃশ্নি॑গর্ভা॒ জ্যোতি॑র্জরায়ূ॒ রজ॑সো বি॒মানে॑ । ই॒মম॒পাᳬं স॑ঙ্গ॒মে সূর্য়॑স্য॒ শিশুং॒ ন বিপ্রা॑ ম॒তিভী॑ রিহন্তি । উ॒প॒য়া॒মগৃ॑হীতোऽসি॒ মর্কা॑য় ত্বা ॥ ১৬ ॥

    ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - অয়ং বেন ইত্যস্য বৎসারঃ কাশ্যপ ঋষিঃ । বিশ্বেদেবা দেবতাঃ । আদ্যস্য নিচৃদার্ষী ত্রিষ্টুপ্ ছন্দঃ । ধৈবতঃ স্বরঃ । উপয়াম ইত্যস্য সাম্নী গায়ত্রী ছন্দঃ ।
    ষড্জঃ স্বরঃ ॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top