English
Sidebar
सामवेद के मन्त्र
सामवेद - मन्त्रसंख्या 118
ऋषिः - श्रुतकक्षः आङ्गिरसः
देवता - इन्द्रः
छन्दः - गायत्री
स्वरः - षड्जः
काण्ड नाम - ऐन्द्रं काण्डम्
5
अ꣢र꣣म꣡श्वा꣢य गायत꣣ श्रु꣡त꣢क꣣क्षा꣢रं꣣ ग꣡वे꣢ । अ꣢र꣣मि꣡न्द्र꣢स्य꣣ धा꣡म्ने꣢ ॥११८॥
स्वर सहित पद पाठअ꣡र꣢꣯म् । अ꣡श्वा꣢꣯य । गा꣣यत । श्रु꣡तक꣢꣯क्षारम् । श्रु꣡त꣢꣯ । क꣣क्ष । अ꣡र꣢꣯म् । ग꣡वे꣢꣯ । अ꣡र꣢꣯म् । इ꣡न्द्र꣢꣯स्य । धा꣡म्ने꣢꣯ ॥११८॥
स्वर रहित मन्त्र
अरमश्वाय गायत श्रुतकक्षारं गवे । अरमिन्द्रस्य धाम्ने ॥११८॥
स्वर रहित पद पाठ
अरम् । अश्वाय । गायत । श्रुतकक्षारम् । श्रुत । कक्ष । अरम् । गवे । अरम् । इन्द्रस्य । धाम्ने ॥११८॥
सामवेद - मन्त्र संख्या : 118
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 2; अर्ध-प्रपाठक » 1; दशतिः » 3; मन्त्र » 4
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 2; खण्ड » 1;
Acknowledgment
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 2; अर्ध-प्रपाठक » 1; दशतिः » 3; मन्त्र » 4
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 2; खण्ड » 1;
Acknowledgment
पदार्थ -
પદાર્થ : (श्रुतकक्ष) હે અધ્યાત્મ જ્ઞાનને સાંભળેલ આત્મન્ ! તું (इन्द्रस्य) ઐશ્વર્યવાન પરમાત્મા દ્વારા આપેલ (अश्वाय अरं गायत) શરીર રથને ચલાવનાર પ્રાણને પુષ્ટ કરવા માટે ઇન્દ્ર પરમાત્માનું પર્યાપ્ત ગાન કર , (गवे) વિષયોમાં જનાર ઇન્દ્રિયોને સંયમમાં રાખવા માટે (अरम्) બહુ જ ગાન કર , (धाम्ने) પોતાના શરીરધામને સ્વસ્થ રાખવા માટે પરમાત્માનું (अरम्) ખૂબ જ ગાન કર. (૪)
भावार्थ -
ભાવાર્થ : ઐશ્વર્યવાન પરમાત્માએ કૃપા કરીને આત્મા અર્થાત્ મનુષ્યને ભોગ અને અપવર્ગ = મોક્ષને માટે પ્રાણ , ઇન્દ્રિયો અને શરીર પ્રદાન કરેલ છે , તેથી આપણે પરમાત્માના કૃતજ્ઞ બનવું જોઈએ તથા તેની ભરપુર સ્તુતિ કરવી જોઈએ. જેથી ઉભય સિદ્ધિ = અભ્યુદય અને મોક્ષના માટે પ્રાણ ઠીક ચાલે , ઈન્દ્રિયો સંયમપૂર્વક પોતાના વિષયોને ગ્રહણ કરે અને શરીર સ્વસ્થ તથા દીર્ઘાયુ બને. (૪)
इस भाष्य को एडिट करें