ऋग्वेद - मण्डल 7/ सूक्त 29/ मन्त्र 1
अ॒यं सोम॑ इन्द्र॒ तुभ्यं॑ सुन्व॒ आ तु प्र या॑हि हरिव॒स्तदो॑काः। पिबा॒ त्व१॒॑स्य सुषु॑तस्य॒ चारो॒र्ददो॑ म॒घानि॑ मघवन्निया॒नः ॥१॥
स्वर सहित पद पाठअ॒यम् । सोमः॑ । इ॒न्द्र॒ । तुभ्य॑म् । सु॒न्वे॒ । आ । तु । प्र । या॒हि॒ । ह॒रि॒ऽवः॒ । तत्ऽओ॑काः । पिब॑ । तु । अ॒स्य । सुऽसु॑तस्य । चारोः॑ । ददः॑ । म॒घानि॑ । म॒घ॒ऽव॒न् । इ॒या॒नः ॥
स्वर रहित मन्त्र
अयं सोम इन्द्र तुभ्यं सुन्व आ तु प्र याहि हरिवस्तदोकाः। पिबा त्व१स्य सुषुतस्य चारोर्ददो मघानि मघवन्नियानः ॥१॥
स्वर रहित पद पाठअयम्। सोमः। इन्द्र। तुभ्यम्। सुन्वे। आ। तु। प्र। याहि। हरिऽवः। तत्ऽओकाः। पिब। तु। अस्य। सुऽसुतस्य। चारोः। ददः। मघानि। मघऽवन्। इयानः ॥१॥
ऋग्वेद - मण्डल » 7; सूक्त » 29; मन्त्र » 1
अष्टक » 5; अध्याय » 3; वर्ग » 13; मन्त्र » 1
अष्टक » 5; अध्याय » 3; वर्ग » 13; मन्त्र » 1
विषय - राजा उत्तम ऐश्वर्य दाता हो
पदार्थ -
पदार्थ - हे (इन्द्र) = परमैश्वर्यवन् ! (अयं सोमः) = यह ऐश्वर्य (तुभ्यम्) = तेरे लिये (सुन्वे) = उत्पन्न किया है। हे (हरिवः) = मनुष्यों के स्वामिन् ! (तदोका:) = तू उस गृह में रहता हुआ तु भी (आ याहि) = हमें प्राप्त हो और (प्र याहि) = प्रयाण कर। (अस्य) = इस (सु-सुतस्य) = उत्तम रीति से उत्पन्न प्रजाजन का तु भी (पिब) = पालन कर। हे (मघवन्) = ऐश्वर्यवन् ! (इयानः) = प्राप्त होता हुआ तू हमें (मघानि) = ऐश्वर्य (ददः) = दे |
भावार्थ - भावार्थ- उत्तम राजा अपनी प्रजा को उत्तम बनाकर राष्ट्र को उन्नत करता है। उत्तम राजा अपने राज्य में उत्तम शिक्षा को फैलाकर राज्य की प्रजा को उत्तम ऐश्वर्य प्रदान कर सुखी बनाता है।
इस भाष्य को एडिट करें