साइडबार
ऋग्वेद - मण्डल 7/ सूक्त 48/ मन्त्र 1
ऋभु॑क्षणो वाजा मा॒दय॑ध्वम॒स्मे न॑रो मघवानः सु॒तस्य॑। आ वो॒ऽर्वाचः॒ क्रत॑वो॒ न या॒तां विभ्वो॒ रथं॒ नर्यं॑ वर्तयन्तु ॥१॥
स्वर सहित पद पाठऋभु॑ऽक्षणः । वा॒जाः॒ । मा॒दय॑ध्वम् । अ॒स्मे इति॑ । न॒रः॒ । म॒घ॒ऽवा॒नः॒ । सु॒तस्य॑ । आ । वः॒ । अ॒र्वाचः॑ । क्रत॑वः । न । या॒ताम् । विऽभ्वः॑ । रथ॑म् । नर्य॑म् । व॒र्त॒य॒न्तु॒ ॥
स्वर रहित मन्त्र
ऋभुक्षणो वाजा मादयध्वमस्मे नरो मघवानः सुतस्य। आ वोऽर्वाचः क्रतवो न यातां विभ्वो रथं नर्यं वर्तयन्तु ॥१॥
स्वर रहित पद पाठऋभुऽक्षणः। वाजाः। मादयध्वम्। अस्मे इति। नरः। मघऽवानः। सुतस्य। आ। वः। अर्वाचः। क्रतवः। न। याताम्। विऽभ्वः। रथम्। नर्यम्। वर्तयन्तु ॥१॥
ऋग्वेद - मण्डल » 7; सूक्त » 48; मन्त्र » 1
अष्टक » 5; अध्याय » 4; वर्ग » 15; मन्त्र » 1
अष्टक » 5; अध्याय » 4; वर्ग » 15; मन्त्र » 1
विषय - आवागमन के साधन
पदार्थ -
पदार्थ - हे (ऋभुक्षण:) = ऐश्वर्य सेवनकर्ता पुरुषो! हे (वाजा:) = ज्ञानी पुरुषो! हे (मघवानः) = धनों के स्वामी जनो! हे (नरः) = नायको! आप (सुतस्य) = उत्पन्न ऐश्वर्य से (अस्मे) = हमें (मादयध्वम्) = सुखी करो। (वः) = आप में से (अर्वाचः) = नये-नये (क्रतवः न विभ्वः) = बुद्धिमान् एवं सामर्थ्यवान् पुरुष (यातां) = यात्री जनों के लिये (नर्थ रथं) = मनुष्यों को सुखदायी रथ (वर्त्तयन्तु) = चलाया करें।
भावार्थ - भावार्थ- राष्ट्र के प्रतिभाशाली ज्ञानी पुरुष धनवान् लोगों के सहयोग से अपनी बुद्धि द्वारा राष्ट्र में आवागमन के साधनों का विकास करें जिससे यात्री तथा व्यापारियों को सुविधा होवे और राष्ट्र समृद्ध बने।
इस भाष्य को एडिट करें