Loading...

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • यजुर्वेद - अध्याय 1/ मन्त्र 30
    ऋषिः - परमेष्ठी प्रजापतिर्ऋषिः देवता - यज्ञो देवता छन्दः - निचृत् जगती, स्वरः - निषादः
    3

    अदि॑त्यै॒ रास्ना॑सि॒ विष्णो॑र्वे॒ष्पोस्यू॒र्ज्जे त्वाऽद॑ब्धेन॒ त्वा॒ चक्षु॒षाव॑पश्यामि। अ॒ग्नेर्जि॒ह्वासि॑ सु॒हूर्दे॒वेभ्यो॒ धाम्ने॑ धाम्ने मे भव॒ यजु॑षे यजुषे॥३०॥

    स्वर सहित पद पाठ

    अदि॑त्यै। रास्ना॑। अ॒सि॒। विष्णोः॑। वे॒ष्पः। अ॒सि॒। ऊ॒र्ज्जे। त्वा॒। अद॑ब्धेन। त्वा॒। चक्षु॑षा। अव॑। प॒श्या॒मि॒। अ॒ग्नेः। जि॒ह्वा। अ॒सि॒। सु॒हूरिति सु॒ऽहूः॑। दे॒वेभ्यः॑। धाम्ने॑। धाम्न॒ऽइति॒ धाम्ने॑ धाम्ने। मे॒। भ॒व॒। यजु॑षे यजुष॒ऽइति॒ यजु॑षे यजुषे ॥३०॥


    स्वर रहित मन्त्र

    अदित्यै रास्नासि विष्णोर्वेष्पोस्यूर्जे त्वादब्धेन त्वा चक्षुषावपश्यामि । अग्नेर्जिह्वासि सुहूर्देवेभ्यो धाम्नेधाम्ने मे भव यजुषेयजुषे ॥


    स्वर रहित पद पाठ

    अदित्यै। रास्ना। असि। विष्णोः। वेष्पः। असि। ऊर्ज्जे। त्वा। अदब्धेन। त्वा। चक्षुषा। अव। पश्यामि। अग्नेः। जिह्वा। असि। सुहूरिति सुऽहूः। देवेभ्यः। धाम्ने। धाम्नऽइति धाम्ने धाम्ने। मे। भव। यजुषे यजुषऽइति यजुषे यजुषे॥३०॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 1; मन्त्र » 30
    Acknowledgment

    भावार्थ -

    हे सेने ! तू (अदित्यै) अदिति पृथिवी के (रास्ना) समस्त उत्तम पदार्थ, रूप रसों को ग्रहण करने वाली या उसको बांधने या वश करने वाली ( असि ) है । तू ( वेष्यः असि ) व्यापक प्रभु राजा के व्यापक विस्तृत बलरूप हैं । (वा) तुझ सेना को मैं सेनापति ( अदब्धेन ) हिंसा रहित ( चक्षुषा ) आंख से ( अवपश्यामि ) देखता हूं । हे बल ! तू ( अग्नेः ) अग्नि, युद्धाग्नि या अग्रणी राजा की (जिह्वा ) जीभ, ज्वाला के समान तीक्ष्ण है । ( देवेभ्यः ) देव, उत्तम पुरुषों, युद्ध कीड़ा करने वाले सुभटों के लिये ( सुहूः ) उत्तम रूप से आहुति देनेवाली है । तू ( मे ) मेरे ( धाम्ने धाम्ने ) सर्व स्थानों, नामों और जन्मों तथा ( यजुषे यजुषे ) प्रत्येक यज्ञ या श्रेष्ठ कर्म या प्रत्येक युद्ध के लिये रक्षक हो । शत० १ । २ । ४ । १२-१७ ॥ 
     

    ऋषि | देवता | छन्द | स्वर -

    योक्त्रमाज्यं च यज्ञो वा देवता । स्वराट् त्रिष्टुप् । धैवतः ॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top