यजुर्वेद - अध्याय 20/ मन्त्र 1
ऋषिः - प्रजापतिर्ऋषिः
देवता - सभोशो देवता
छन्दः - द्विपदा विराड गायत्री
स्वरः - षड्जः
1
क्ष॒त्रस्य॒ योनि॑रसि क्ष॒त्रस्य॒ नाभि॑रसि। मा त्वा॑ हिꣳसी॒न्मा मा॑ हिꣳसीः॥१॥
स्वर सहित पद पाठक्ष॒त्रस्य॑। योनिः॑। अ॒सि॒। क्ष॒त्रस्य॑। नाभिः॑। अ॒सि॒। मा। त्वा॒। हि॒ꣳसी॒त्। मा। मा॒। हि॒ꣳसीः॒ ॥१ ॥
स्वर रहित मन्त्र
क्षत्रस्य योनिरसि क्षत्रस्य नाभिरसि । मा त्वा हिँसीन्मा मा हिँसीः ॥
स्वर रहित पद पाठ
क्षत्रस्य। योनिः। असि। क्षत्रस्य। नाभिः। असि। मा। त्वा। हिꣳसीत्। मा। मा। हिꣳसीः॥१॥
विषय - राजा, सभापति का स्वरूप और उसका प्रजा के प्रति कर्त्तव्य।
भावार्थ -
हे राजन् ! तू ( क्षत्रस्य ) वीर्य, क्षात्रबल और राज्य का (योनि) आश्रय ( असि ) है | ( क्षत्रस्य ) राजकुल, क्षात्र सेना-बल का (नाभिः) नाभि, केन्द्र (असि ) है । राष्ट्रवासी प्रजाजन (त्वा) तुझे ( माहिंसीत् ) न मारें, हे राजन् ! (मा) मुझ राष्ट्रवासी जन को तू भी ( मा हिंसी: ) मत मार ।
टिप्पणी -
क्षत्रस्य नाभिरसि क्षत्रस्य योनिरसि० । इतिकाण्व० ।
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - प्रजापतिर्ऋषिः । राजा सभेशो देवता । द्विपदा विराड् गायत्री । षड्जः ॥
इस भाष्य को एडिट करेंAcknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
N/A
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal