यजुर्वेद - अध्याय 23/ मन्त्र 39
ऋषिः - प्रजापतिर्ऋषिः
देवता - अध्यापको देवता
छन्दः - भुरिग्गायत्री
स्वरः - षड्जः
0
कस्त्वाछ्य॑ति॒ कस्त्वा॒ विशा॑स्ति॒ कस्ते॒ गात्रा॑णि शम्यति।कऽउ॑ ते शमि॒ता क॒विः॥३९॥
स्वर सहित पद पाठकः। त्वा॒। आछ्य॑ति। कः। त्वा॒। वि। शा॒स्ति॒। कः। ते॒। गात्रा॑णि। श॒म्य॒ति॒। कः। उँ॒ऽइत्यूँ॑। ते॒। श॒मि॒ता। क॒विः ॥३९ ॥
स्वर रहित मन्त्र
कस्त्वाच्छ्यति कस्त्वा विशास्ति कस्ते गात्राणि शम्यति । कऽउ ते शमिता कविः॥
स्वर रहित पद पाठ
कः। त्वा। आछ्यति। कः। त्वा। वि। शास्ति। कः। ते। गात्राणि। शम्यति। कः। उँऽइत्यूँ। ते। शमिता। कविः॥३९॥
विषय - प्रजाओं में शान्तिविधायक शासक का लक्षण ।
भावार्थ -
हे प्रजाजन ! (त्वा क: आछ्यति) तुझको कौन विद्वान् पुरुष सब तरफ से काटता, या दण्डित करता है ? (त्वा कः विशास्ति) तुझको कौन नाना प्रकारों से विविध शास्त्रों का उपदेश करता है (ते गात्राणि ) तेरे अंगों को (कः शम्यति) कौन सुख पहुँचाता है । (क: उ) कौन विद्वान् पुरुष (ते शमिता) तुझे शान्ति प्राप्त करता है। उत्तर (कः ) सुखकारक, प्रजापालक राजा ही प्रजा को दण्ड देता है । वही उस पर शासन करता हैं, वही राज्य के समस्त अंगों को सुखी करता है, वही उसका (शमिता )शान्तिप्रद है ।
Acknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
N/A
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal