Loading...

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • यजुर्वेद - अध्याय 3/ मन्त्र 15
    ऋषिः - वामदेव ऋषिः देवता - अग्निर्देवता छन्दः - भूरिक् त्रिष्टुप्, स्वरः - धैवतः
    0

    अ॒यमि॒ह प्र॑थ॒मो धा॑यि धा॒तृभि॒र्होता॒ यजि॑ष्ठोऽअध्व॒रेष्वीड्यः॑। यमप्न॑वानो॒ भृग॑वो विरुरु॒चुर्वने॑षु चि॒त्रं वि॒भ्वं वि॒शेवि॑शे॥१५॥

    स्वर सहित पद पाठ

    अ॒यम्। इ॒ह। प्र॒थ॒मः। धा॒यि॒। धा॒तृभि॒रिति॑ धा॒तृऽभिः॑। होता॑। यजि॑ष्ठः। अ॒ध्व॒रेषु॑। ईड्यः॑। यम्। अप्न॑वानः। भृग॑वः। वि॒रु॒रु॒चुरिति॑ विऽरुरु॒चुः। वने॑षु। चि॒त्रम्। विभ्व᳕मिति॑ वि॒ऽभ्व॒म्। वि॒शेवि॑श॒ इति॑ वि॒शेऽवि॑शे ॥१५॥


    स्वर रहित मन्त्र

    अयमिह प्रथमो धायि धातृभिर्हाता यजिष्ठो अध्वरेष्वीड्यः । यमप्नवानो भृगवो विरुरुचुर्वनेषु चित्रँविभ्वँविशेविशे ॥


    स्वर रहित पद पाठ

    अयम्। इह। प्रथमः। धायि। धातृभिरिति धातृऽभिः। होता। यजिष्ठः। अध्वरेषु। ईड्यः। यम्। अप्नवानः। भृगवः। विरुरुचुरिति विऽरुरुचुः। वनेषु। चित्रम्। विभ्वमिति विऽभ्वम्। विशेविश इति विशेऽविशे॥१५॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 3; मन्त्र » 15
    Acknowledgment

    भावार्थ -

     ( अयम् ) इस अग्नि के समान शत्रुसन्तापक ( प्रथमः ) सर्वश्रेष्ठ पुरुष को ( इह ) इस राष्ट्र में ( धातृभिः ) राष्ट्र के धारण करने वाले पुरुषों द्वारा ( धायि ) अधिकारी रूपमें स्थापित करते हैं । यह (होता) सबको अपने वश में लेने वाला, ( यजिष्ठः ) सबको संगतिकारक ( अध्व रेषु ) यज्ञों में यज्ञशील होता के समान ( अध्वरेषु ) संग्रामों में ( इड्यः ) स्तुति के योग्य है । ( यम् ) जिस ( अप्नवानः ) प्रजा, सन्तान वाले सत्कर्मवान् ( भृगवः ) तपस्वी पुरुष, वानप्रस्थ पुरुष जिस प्रकार वनों में नाना प्रकार से अग्नि को प्रज्वलित करते हैं, उसी प्रकार वे ( विशे विशे ) प्रत्येक प्रजासंघ में (चित्रम् ) पूजनीय ( विभ्वम् ) विशेष सामर्थ्यवान् पुरुष को ( विरुरुचुः ) विशेष रूप से प्रदीप्त करते हैं । शत० २ | ३ | ४ | १४ ॥
     

    ऋषि | देवता | छन्द | स्वर -

     वामदेव ऋषिः । अग्निर्देवता । भुरिक् त्रिष्टुप् । धैवतः ॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top