ऋग्वेद - मण्डल 2/ सूक्त 7/ मन्त्र 1
ऋषिः - सोमाहुतिर्भार्गवः
देवता - अग्निः
छन्दः - निचृद्गायत्री
स्वरः - षड्जः
श्रेष्ठं॑ यविष्ठ भार॒ताग्ने॑ द्यु॒मन्त॒मा भ॑र। वसो॑ पुरु॒स्पृहं॑ र॒यिम्॥
स्वर सहित पद पाठश्रेष्ठ॑म् । य॒वि॒ष्ठ॒ । भा॒र॒त॒ । अग्ने॑ । द्यु॒ऽमन्त॑म् । आ । भ॒र॒ । वसो॒ इति॑ । पु॒रु॒ऽस्पृह॑म् । र॒यिम् ॥
स्वर रहित मन्त्र
श्रेष्ठं यविष्ठ भारताग्ने द्युमन्तमा भर। वसो पुरुस्पृहं रयिम्॥
स्वर रहित पद पाठश्रेष्ठम्। यविष्ठ। भारत। अग्ने। द्युऽमन्तम्। आ। भर। वसो इति। पुरुऽस्पृहम्। रयिम्॥
ऋग्वेद - मण्डल » 2; सूक्त » 7; मन्त्र » 1
अष्टक » 2; अध्याय » 5; वर्ग » 28; मन्त्र » 1
अष्टक » 2; अध्याय » 5; वर्ग » 28; मन्त्र » 1
विषय - विद्वान् तेजस्वी, राजा का कर्त्तव्य ।
भावार्थ -
हे ( यविष्ठ ) अति युवा पुरुष हे ( अग्ने ) अग्नि के समान तेजस्विन् ! हे ( वसो ) गृहस्थ में बसने और बसाने हारे, विद्वन् ! हे ( भारत ) पालन पोषण करने हारे उत्तम मनुष्य ! राजन् ! मनुष्यों में श्रेष्ठ ! तु (श्रेष्ठं) सर्वोत्तम ( पुरुस्पृहं ) बहुतों के चाहने योग्य ( रयिम् ) ऐश्वर्य को (आ भर) सब तरफ से प्राप्तकर और ला। बहुतों का पालन करने वाले पुरुष को सबके अभिमत पदार्थ सब स्थान से मंगाकर रखने चाहिये ।
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - सोमाहुतिर्भार्गव ऋषिः ॥ अग्निर्देवता ॥ छन्दः– १, २, ३ निचृद् गायत्री । ४ त्रिपाद्गायत्री । ५ विराट् पिपीलिका मध्या । ६ विराड् गायत्री ॥ षड़र्चं सूक्तम् ॥
इस भाष्य को एडिट करें