ऋग्वेद - मण्डल 7/ सूक्त 24/ मन्त्र 1
योनि॑ष्ट इन्द्र॒ सद॑ने अकारि॒ तमा नृभिः॑ पुरुहूत॒ प्र या॑हि। असो॒ यथा॑ नोऽवि॒ता वृ॒धे च॒ ददो॒ वसू॑नि म॒मद॑श्च॒ सोमैः॑ ॥१॥
स्वर सहित पद पाठयोनिः॑ । ते॒ । इ॒न्द्र॒ । सद॑ने । अ॒का॒रि॒ । तम् । आ । नृऽभिः॑ । पु॒रु॒ऽहू॒त॒ । प्र । या॒हि॒ । असः॑ । यथा॑ । नः॒ । अ॒वि॒ता । वृ॒धे । च॒ । ददः॑ । वसू॑नि । म॒मदः॑ । च॒ । सोमैः॑ ॥
स्वर रहित मन्त्र
योनिष्ट इन्द्र सदने अकारि तमा नृभिः पुरुहूत प्र याहि। असो यथा नोऽविता वृधे च ददो वसूनि ममदश्च सोमैः ॥१॥
स्वर रहित पद पाठयोनिः। ते। इन्द्र। सदने। अकारि। तम्। आ। नृऽभिः। पुरुऽहूत। प्र। याहि। असः। यथा। नः। अविता। वृधे। च। ददः। वसूनि। ममदः। च। सोमैः ॥१॥
ऋग्वेद - मण्डल » 7; सूक्त » 24; मन्त्र » 1
अष्टक » 5; अध्याय » 3; वर्ग » 8; मन्त्र » 1
अष्टक » 5; अध्याय » 3; वर्ग » 8; मन्त्र » 1
विषय - रक्षक का मानपद ।
भावार्थ -
हे ( इन्द्र ) ऐश्वर्यवन् ! (सदने) विराजने योग्य उत्तम सभा गृह आदि स्थान में ( ते ) तेरा ( योनिः ) गृहवत् स्थान ( अकारि ) बने । हे ( पुरु-हूत ) बहुतों से प्रशंसित ! तू ( तम् ) उस पद या स्थान को ( नृभिः ) नायकों सहित ( आ याहि ) प्राप्त कर। और उस मुख्य को प्राप्त कर ( प्र याहि ) प्रयाण कर । ( यथा) जिस प्रकार से भी हो उस प्रकार से तू ( नः ) हमारा ( अविता ) रक्षक (असः ) हो । ( नः वृधे च ) हमारे वृद्धि के लिये तू ( वसूनि आ ददः ) नाना ऐश्वर्य प्रदान और ग्रहण कर । तू ( सोमैः च ) सौम्य पुरुषों, उत्तम ऐश्वर्यों और नांना ओषधि रसों से ( ममदः) हर्ष प्राप्त कर, तृप्त हो और सुखी रह ।
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - वसिष्ठ ऋषिः ॥ इन्द्रो देवता ॥ छन्दः –१, ३ निचृत्त्रिष्टुप् । २, ५ त्रिष्टुप् । ४ विराट् त्रिष्टुप् । ६ विराट् पंक्तिः ॥ षडृचं सूक्तम् ॥
इस भाष्य को एडिट करें