Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 11
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 11/ मन्त्र 42
    ऋषिः - कण्व ऋषिः देवता - अग्निर्देवता छन्दः - उपरिष्टाद् बृहती स्वरः - मध्यमः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    5

    ऊ॒र्ध्वऽऊ॒ षु ण॑ऽऊ॒तये॒ तिष्ठा॑ दे॒वो न स॑वि॒ता। ऊ॒र्ध्वो वाज॑स्य॒ सनि॑ता॒ यद॒ञ्जिभि॑र्वा॒घद्भि॑र्वि॒ह्वया॑महे॥४२॥

    स्वर सहित पद पाठ

    ऊ॒र्ध्वः। ऊ॒ इत्यूँ॑। सु। नः॒। ऊ॒तये॑। तिष्ठ॑। दे॒वः। न। स॒वि॒ता। ऊ॒र्ध्वः। वाज॑स्य। सनि॑ता। यत्। अ॒ञ्जिभि॒रित्य॒ञ्जिऽभिः॑। वा॒घद्भि॒रिति॑ वा॒घत्ऽभिः॑। वि॒ह्वया॑महे॒ इति॑ वि॒ह्वया॑महे ॥४२ ॥

    स्वर रहित मन्त्र

    ऊर्ध्वऽऊ षु णऽऊतये तिष्ठा देवो न सविता । ऊर्ध्वा वाजस्य सनिता यदञ्जिभिर्वाघद्भिर्विह्वयामहे ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    ऊर्ध्वः। ऊ इत्यूँ। सु। नः। ऊतये। तिष्ठ। देवः। न। सविता। ऊर्ध्वः। वाजस्य। सनिता। यत्। अञ्जिभिरित्यञ्जिऽभिः। वाघद्भिरिति वाघत्ऽभिः। विह्वयामहे इति विह्वयामहे॥४२॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 11; मन्त्र » 42
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - हे अध्यापक विद्वान, आपण (उर्ध्व:) वर आकाशातील (देव:) प्रकाशक (सनिता) (न) सूर्याप्रमाणे (न:) आमच्या (सर्व जनांच्या) रक्षणासाठी (सुतिष्ठ) तत्परतेने सिद्ध व्हा आपण (यत्) जे की (अञ्जिभि:) पदार्थांना प्रकट का दृश्यमान करणार्‍या किरणांप्रमाणे आहात, ते आपण (विद्यद्भि:) युद्धविद्येत निपुण नीतिचतुर सेनापती अधिकारी आदी मनुष्यांबरोबर (वाजस्य) विज्ञानाचे (सनिता) सेवन करणारे (वैज्ञानिक साधनांनी विजय प्राप्त करणारे) व्हा. (उ) अशा रक्षक व विजयशील आपणांस आम्ही (सर्वजन) विह्वयाम हे) विशेषत्वाने आवाहन करीत आहोत. (आमच्या रक्षणाकरिता बोलावीत आहोत) ॥42॥

    भावार्थ - भावार्थ - या मंत्रात वाचकलुप्तोपमा अलंकार आहे. सूर्य ज्याप्रमाणे भूमी, चंद्रमा आदी लोकांच्या वर स्थित होऊन आपल्या किरणांनी सर्व जगाच्या रक्षण-पालनासाठी प्रकाश देतो, त्याप्रमाणे अध्यापक आणि उपदेशक विद्वानांनी उत्तम मु. विद्या आणि गुण प्राप्त करून न्याय्यरीतीने सर्व प्रजाजनांना सुशोभित (वा सुशिक्षित, माननीय) बनवावे ॥42॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top