English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 12
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
मन्त्र चुनें
यजुर्वेद - अध्याय 12/ मन्त्र 110
ऋषिः - पावकाग्निर्ऋषिः
देवता - विद्वान् देवता
छन्दः - आर्षी पङ्क्तिः
स्वरः - पञ्चमः
2
इ॒ष्क॒र्त्तार॑मध्व॒रस्य॒ प्रचे॑तसं॒ क्षय॑न्त॒ꣳ राध॑सो म॒हः। रा॒तिं वा॒मस्य॑ सु॒भगां॑ म॒हीमिषं॒ दधा॑सि सान॒सिꣳ र॒यिम्॥११०॥
स्वर सहित पद पाठइ॒ष्क॒र्त्तार॑म्। अ॒ध्व॒रस्य॑। प्रचे॑तस॒मिति॒ प्रऽचे॑तसम्। क्षय॑न्तम्। राध॑सः। म॒हः। रा॒तिम्। वा॒मस्य॑। सु॒भगा॒मिति॑ सु॒ऽभगा॑म्। म॒हीम्। इष॑म्। दधा॑सि। सा॒न॒सिम्। र॒यिम् ॥११० ॥
स्वर रहित मन्त्र
इष्कर्तारमध्वरस्य प्रचेतसङ्क्षयन्तँ राधसो महः । रातिँ वामस्य सुभगाम्महीमिषन्दधासि सानसिँ रयिम् ॥
स्वर रहित पद पाठ
इष्कर्त्तारम्। अध्वरस्य। प्रचेतसमिति प्रऽचेतसम्। क्षयन्तम्। राधसः। महः। रातिम्। वामस्य। सुभगामिति सुऽभगाम्। महीम्। इषम्। दधासि। सानसिम्। रयिम्॥११०॥
विषय - कोण (कसा) माणूस परोपकारी असतो, पुढील मंत्रात याविषयी कथन केले आहे -
शब्दार्थ -
शब्दार्थ - (मामाजिकजन विद्वानास) हे विद्वान, आपण (अध्वरस्य) वृद्धी आणि प्रसार करण्यास योग्य या यज्ञाचे (इष्कतरिम्‌) अनुष्ठान वा आयोजन करणारे आहात. (प्रचेतसम्‌) उत्तम बुद्धिमान आहात. (वामस्य) प्रशंसनीय, श्रेष्ठमार्गाने मिळवलेल्या (मह:) विशाल (राधस:) धनाचे (रतिम्‌) स्वामी आहात आणि दाता आहात. (क्षयन्तम्) भवनात निवास करणारे आपण (सुभगाम्‌) व उत्तम ऐश्‍वर्य देणाऱ्या (महिम्‌) भूमी आणि (इषम्) अन्न-धान्य (सानसिम्) प्राचीन (रयिम्) धनाला (दधासि) धारण करीत आहात (आपण सुपीक जमिनीचे स्वामी आणि जुन्या सुवर्णादी धनाचा व धान्याचा संग्रह करणारे आहात) यामुळे आपण आमच्याकडून सत्कार घेण्यास पात्र आहात. (यज्ञबुद्धी ऐश्‍वर्य, भूमी, धान्य या सर्व गोष्टींमुळे आम्ही आपला सत्कार करतो.) ॥110॥
भावार्थ - भावार्थ - माणूस जी इच्छा स्वत:च्या सुखाकरिता करतो, तशीच इच्छा इतरांकरिता (दुसऱ्यांनाही सुख मिळण्यासाठी) करावी. असाच माणूस आप्त असून सत्करणीय असतो ॥110॥
इस भाष्य को एडिट करेंAcknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
Shri Virendra Agarwal
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal