English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 12
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
मन्त्र चुनें
यजुर्वेद - अध्याय 12/ मन्त्र 15
ऋषिः - त्रित ऋषिः
देवता - अग्निर्देवता
छन्दः - विराट त्रिष्टुप्
स्वरः - धैवतः
2
सीद॒ त्वं मा॒तुर॒स्याऽउ॒पस्थे॒ विश्वा॑न्यग्ने व॒युना॑नि वि॒द्वान्। मैनां॒ तप॑सा॒ मार्चिषा॒ऽभिशों॑चीर॒न्तर॑स्या शु॒क्रज्यो॑ति॒र्विभा॑हि॥१५॥
स्वर सहित पद पाठसीद॑। त्वम्। मा॒तुः। अ॒स्याः। उ॒पस्थे॒ इत्यु॒पऽस्थे॑। विश्वा॑नि। अ॒ग्ने॒। व॒युना॑नि। वि॒द्वान्। मा। ए॒ना॒म्। तप॑सा। मा। अ॒र्चिषा॑। अ॒भि। शो॒चीः॒। अ॒न्तः। अ॒स्या॒म्। शु॒क्रज्यो॑ति॒रिति॑ शु॒क्रऽज्यो॑तिः। वि। भा॒हि॒ ॥१५ ॥
स्वर रहित मन्त्र
सीद त्वम्मातुरस्या उपस्थे विश्वान्यग्ने वयुनानि विद्वान् । मैनान्तपसा मार्चिषाभिशोचीरन्तरस्याँ शुक्रज्योतिर्वि भाहि ॥
स्वर रहित पद पाठ
सीद। त्वम्। मातुः। अस्याः। उपस्थे इत्युपऽस्थे। विश्वानि। अग्ने। वयुनानि। विद्वान्। मा। एनाम्। तपसा। मा। अर्चिषा। अभि। शोचीः। अन्तः। अस्याम्। शुक्रज्योतिरिति शुक्रऽज्योतिः। वि। भाहि॥१५॥
विषय - यानंतर मातेच्या कर्तव्यांविषयी सांगितले आहे -
शब्दार्थ -
शब्दार्थ - हे (अग्ने) विद्याभ्यासी पुरुष (त्वम्) आपण (अस्याम्) या मातेच्या आश्रयात वा तिच्या उपस्थितीमुळे (विभाहि) प्रकाशित व्हा (आईच्या आशीर्वादामुळे कीर्तिमंत व्हा) (शुक्रज्योति:) आपण शुद्धाचरणी असल्यामुळे यशवंत (विद्वान) विद्वान आहात, म्हणून आपण (मातु:) या मातेच्या (उपस्थे) जवळ वा कुशीत (सीद) बसा या मातेकडून (विश्वानि) सर्वप्रकारचे उत्कृष्ट विचार प्राप्त करा. या मातेच्या (अन्त:) अंत: करणाला (तपसा) अधिक संतापाद्वारे आणि (अर्चिषा तेजाद्वारे (मा) अभिशोची:) कधीही संतप्त वा दु:खी करूं नका. उलट या मातेकडून चांगले शिक्षण व संस्कार घेऊन अधिकाधिक यशवंत व्हा.
भावार्थ - भावार्थ - विदुषी मातेद्वारा उत्तम विद्या आणि सुशिक्षा देऊन व सुसंस्कारित झालेला एक सेवक प्रजेचे पालन कशा प्रकारे करतो? जशी एक माता आल्या पुत्रांचे लालन पालन करते. असा राजाच ऐश्‍वर्यशाली होतो ॥15॥
टिप्पणी -
(टीप: - याठिकाणी माता या शब्दाचा लाक्षणिक अर्थ भूमी घेऊन राजा वा राष्ट्राध्यक्षाला उपदेश केला आहे, असाही अर्थ व्यक्त होत आहे) ॥15
Acknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
Shri Virendra Agarwal
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal