English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 12
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
मन्त्र चुनें
यजुर्वेद - अध्याय 12/ मन्त्र 96
ओष॑धयः॒ सम॑वदन्त॒ सोमे॑न स॒ह राज्ञा॑। यस्मै॑ कृ॒णोति॑ ब्राह्म॒णस्तꣳ रा॑जन् पारयामसि॥९६॥
स्वर सहित पद पाठओष॑धयः। सम्। अ॒व॒द॒न्त॒। सोमे॑न। स॒ह। राज्ञा॑। यस्मै॑। कृ॒णोति॑। ब्रा॒ह्म॒णः। तम्। रा॒ज॒न्। पा॒र॒या॒म॒सि॒ ॥१६ ॥
स्वर रहित मन्त्र
ओषधयः समवदन्त सोमेन सह राज्ञा । यस्मै कृणोति ब्राह्मणस्तँ राजन्पारयामसि ॥
स्वर रहित पद पाठ
ओषधयः। सम्। अवदन्त। सोमेन। सह। राज्ञा। यस्मै। कृणोति। ब्राह्मणः। तम्। राजन्। पारयामसि॥१६॥
विषय - कोणत्या उपायाद्वारे व यत्नाद्वारे औषधिविज्ञान वाढेल, पुढील मंत्रात याविषयी प्रतिपादन केले आहे -
शब्दार्थ -
शब्दार्थ - हे मनुष्यांनो, (सोमेन) (राज्ञा) सोमलता की जी औषधींचा राजा आहे, सोमलता की जी औषधींचा राजा आहे, त्या औषधी (सह) सोबत वा व्यतिरिक्त ज्या अन्य (ओषधय:) औषधी आहेत, त्यांचे ज्ञान-विज्ञान (गुणधर्म) विषयी तुम्ही सर्वजण (समवदन्त) आपसात चर्चा वा परिसंवाद करीत जा. हे वैद्य (राजन्) हे राजपुरुष, (ब्राह्मण:) वेद आणि युर्वेद आदी उपवेद यांचा ज्ञाता (उपवेद-आयुर्वेद, धनुर्वेद, गंधर्ववेद आणि स्थापत्यवेद) जो विद्वान मनुष्य आहे, तो (यस्मै) ज्या रोग्यासाठी या औषधींचा प्रयोग (कृणोति) करतो, (तम्) त्या रोग्याला (आम्ही राजपुरुष) त्या औषधी देऊन (पारयामसि) रोगरुप सागराच्या पैलतीरी नेही (रोग्याला औषध देणे, त्याची सेवा-परिचर्या करून त्यास रोगमुक्तीसाठी राजाधिकारी वा राजसेवक मदत करतात ॥96॥
भावार्थ - भावार्थ - वैद्य जनांसाठी आवश्‍यक आहे की त्यांनी आपसात प्रश्‍नोत्तर (संवाद, चर्चा, परिसंवाद आदींच्या) रुपाने औषधींच्या गुणधर्माविषयी निरंतर अधिकाधिक शोध करावा आणि रोग्यांना, रोगमुक्त करून सुखी करावे. तसेच वैद्यांमधे जो उत्तम विद्वान अनुभवी वैद्य असेल, त्याने सर्वांना वैद्यक शास्त्र शिकवावे. ॥96॥
इस भाष्य को एडिट करेंAcknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
Shri Virendra Agarwal
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal