English
यजुर्वेद - अध्याय 18/ मन्त्र 70
ऋषिः - शास ऋषिः
देवता - इन्द्रो देवता
छन्दः - निचृदनुष्टुप्
स्वरः - गान्धारः
4
वि न॑ऽइन्द्र॒ मृधो॑ जहि नी॒चा य॑च्छ पृतन्य॒तः। योऽअ॒स्माँ२ऽअ॑भि॒दास॒त्यध॑रं गमया॒ तमः॑॥७०॥
स्वर सहित पद पाठवि। नः॒। इ॒न्द्र॒। मृधः॑। ज॒हि॒। नी॒चा। य॒च्छ॒। पृ॒त॒न्य॒तः। यः। अ॒स्मा॒न्। अ॒भिदास॒तीत्य॑भि॒ऽदास॑ति। अध॑रम्। ग॒म॒य॒। तमः॑ ॥७० ॥
स्वर रहित मन्त्र
वि नऽइन्द्र मृधो जहि नीचा यच्छ पृतन्यतः । योऽअस्माँ अभिदासत्यधरङ्गमया तमः ॥
स्वर रहित पद पाठ
वि। नः। इन्द्र। मृधः। जहि। नीचा। यच्छ। पृतन्यतः। यः। अस्मान्। अभिदासतीत्यभिऽदासति। अधरम्। गमय। तमः॥७०॥
विषय - सेनापती कसा असावा, याविषयी -
शब्दार्थ -
शब्दार्थ - हे (इन्द्र) परमबलशाली सेनापती, आपण (मृध:) संग्रामांमधे (वि, जहि) विशेषत्वाने विजय प्राप्त करा आणि (पृतन्यत:) युद्धासाहित्याने संपन्न होऊन (न:) आम्हां प्रजाजनांच्या (आंतरिक व बाह्य) शत्रूंची (नीचा) अधोगती (यच्छ) करा. तसेच (य:) जो कोणी (अस्मान्) आम्हा प्रजाजनांमा (अनिदासति) बंदी करू इच्छितो वा आमची हत्या करण्यास उद्युक्त होतील, त्याला आपण (अधरम्) अधोगतिरुप (तम:) अंधकारात (गमय) कोंडून टाका. ॥77॥
भावार्थ - भावार्थ - सेनापतीचे कर्तव्य आहे की युद्धात सदैव विजयी व्हावे. विजय देणार्‍या संग्रामाद्वारे नीच वा राष्ट्रविरोधी कर्म करणार्‍या दुष्टांचा निरोध करावा. तसेच जे दुष्ट लोक राजा आणि प्रजा यांमधे विरोध, भेद वा कटुता उत्पन्न करतात, त्या सेनाध्यक्षांने अवश्य दंडित करावे. ॥70॥
इस भाष्य को एडिट करेंAcknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
N/A
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal