यजुर्वेद - अध्याय 19/ मन्त्र 55
ऋषिः - शङ्ख ऋषिः
देवता - पितरो देवताः
छन्दः - भुरिक् पङ्क्तिः
स्वरः - पञ्चमः
3
बर्हि॑षदः पितरऽऊ॒त्यर्वागि॒मा वो॑ ह॒व्या च॑कृमा जु॒षध्व॑म्। तऽआग॒ताव॑सा॒ शन्त॑मे॒नाथा॑ नः॒ शंयोर॑र॒पो द॑धात॥५५॥
स्वर सहित पद पाठबर्हि॑षदः। बर्हि॑सद॒ इति॒ बर्हिऽसदः। पि॒त॒रः॒। ऊ॒ती। अ॒र्वाक्। इ॒मा। वः॒। ह॒व्या। च॒कृ॒म॒। जु॒षध्व॑म्। ते। आ। ग॒त॒। अव॑सा। शन्त॑मे॒नेति॒ शम्ऽत॑मेन। अथ॑। नः॒। शम्। योः। अ॒र॒पः। द॒धा॒त॒ ॥५५ ॥
स्वर रहित मन्त्र
बर्हिषदः पितरऽऊत्यर्वागिमा वो हव्या चकृमा जुषध्वम् । तऽआगतावसा शन्तमेनाथा नः शँयोररपो दधात ॥
स्वर रहित पद पाठ
बर्हिषदः। बर्हिसद इति बर्हिऽसदः। पितरः। ऊती। अर्वाक्। इमा। वः। हव्या। चकृम। जुषध्वम्। ते। आ। गत। अवसा। शन्तमेनेति शम्ऽतमेन। अथ। नः। शम्। योः। अरपः। दधात॥५५॥
विषय - पुनश्च तोच विषय -
शब्दार्थ -
शब्दार्थ - (संताने म्हणत आहेत) हे (बर्हिषदः) श्रेष्ठ सभेत बसणाऱ्या (उच्च व राज्यसभेचे सदस्य अथवा गावातील न्यायसभेचे सदस्य) आणि न्यायाने आमचे पालन-रक्षण करणाऱ्या पितरजनहो, (अर्वाक्) यानंतर (वः) तुमच्यासाठी (ऊती) रक्षण (वा सेवा आदी) कार्याद्वारे (आम्ही संतानें) (इमा) हे ज्या या (हव्या) भोज्यपदार्थांचे (चकृम) आयोजन करीत आहोत, त्या पदार्थांचे तुम्ही (जुषध्वम्) सेवन करा. आणि आपण (शन्तमेन) अत्यंत कल्याणकारी अशा (अवसा) रक्षण (पालन, मार्गदर्शन आदी) क्रिया करण्यासाठी (आ, गत) आमच्याकडे या. (अथ) यानंतर (नः) आमच्यासाठी तुम्ही (शम्) सुख आणि (अरपः) सत्याचरण (दधात) धारण करा (आम्हा पुत्रांना सत्याने, सदाचाराने वागणे शिकवा) अशाप्रकारे दुःखाला (योः) आमच्यापासून दूर ठेवा ॥55॥
भावार्थ - भावार्थ - पुत्र ज्या पितरांची (आईवडील आणि वयोवृद्धजनांची) सेवा करतात, त्या पितरांचे ही कर्तव्य आहे की मुलांना उत्तम मार्गदर्शन करून सुशील बनवावे ॥55॥
इस भाष्य को एडिट करेंAcknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
N/A
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal