Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 20
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 20/ मन्त्र 10
    ऋषिः - प्रजापतिर्ऋषिः देवता - सभोशो देवता छन्दः - स्वराट् शक्वरी स्वरः - धैवतः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    6

    प्रति॑ क्ष॒त्रे प्रति॑ तिष्ठामि रा॒ष्ट्रे प्रत्यश्वे॑षु॒ प्रति॑ तिष्ठामि॒ गोषु॑। प्रत्यङ्गे॑षु॒ प्रति॑ तिष्ठाम्या॒त्मन् प्रति॑ प्रा॒णेषु॒ प्रति॑ तिष्ठामि पु॒ष्टे प्रति॒ द्यावा॑पृथि॒व्योः प्रति॑ तिष्ठामि य॒ज्ञे॥१०॥

    स्वर सहित पद पाठ

    प्रति॑। क्ष॒त्रे। प्रति॑। ति॒ष्ठा॒मि॒। रा॒ष्ट्रे। प्रति॑। अश्वे॑षु। प्रति॑। ति॒ष्ठा॒मि॒। गोषु॑। प्रति॑। अङ्गे॑षु। प्रति॑। ति॒ष्ठा॒मि॒। आत्मन्। प्रति॑। प्रा॒णेषु॑। प्रति॑। ति॒ष्ठा॒मि॒। पु॒ष्टे। प्रति॑। द्यावा॑पृथि॒व्योः। प्रति॑। ति॒ष्ठा॒मि॒। य॒ज्ञे ॥१० ॥

    स्वर रहित मन्त्र

    प्रति क्षत्रे प्रति तिष्ठामि राष्ट्रे प्रत्यश्वेषु प्रति तिष्ठामि गोषु । प्रत्यङ्गेषु प्रतितिष्ठाम्यात्मन्प्रति प्राणेषु क्षत्रे प्रतितिष्ठामि पुष्टे प्रति द्यावापृथिव्योः प्रति तिष्ठामि यज्ञे ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    प्रति। क्षत्रे। प्रति। तिष्ठामि। राष्ट्रे। प्रति। अश्वेषु। प्रति। तिष्ठामि। गोषु। प्रति। अङ्गेषु। प्रति। तिष्ठामि। आत्मन्। प्रति। प्राणेषु। प्रति। तिष्ठामि। पुष्टे। प्रति। द्यावापृथिव्योः। प्रति। तिष्ठामि। यज्ञे॥१०॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 20; मन्त्र » 10
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - (राष्ट्रपतीचा मनोनिर्धार वा प्रतिज्ञा) मी प्रजाजनामधे प्रतिष्ठा प्राप्त आहे. मी राजा वा राष्ट्राध्यक्ष असून धर्मपूर्वक आचरण करीत असल्यामुळे मी (क्षत्रे) क्षतिपासून दुर्बळांचे रक्षा करणाऱ्या क्षत्रियांमधे (माझ्या सैनिकांमधे) (प्रति) प्रतिष्ठा प्राप्त आहे (सैनिकांचा माझ्यावर विश्वास आहे) मी (राष्टै) राज्यात (प्रति, तिष्ठामि) प्रतिष्ठाप्राप्त आहे. (अश्वेषु) घोडे आदी वाहनांमधे (प्रति) प्रतिष्ठाप्राप्त (त्यां सर्वांवर माझा नियंत्रण) आहे (गोषु) गौ आदी पशू आणि पृथ्वी यांवर (प्रतितिष्ठाभि) माझा अधिकार आहे. (अङ्गेषु) राज्याच्या विविध अंगामधे (सेना, राजकर्मचारी, सेवक आदी वर्गांवर (प्रति) मी प्रतिष्ठित आहे (माझ्यावर त्यांचा विश्वास आहे) मी (आत्मन्‌) स्वतःच्या आत्म्यावर (प्रति, तिष्ठामि) प्रतिष्ठित आहे (माझा स्वतःवर गाढ विश्वास आहे) मी (प्राणेषु) प्राणशक्तीमधे (प्रति) प्रतिष्ठित आहे (प्राणशक्ती मला वश आहे) (पुष्टे) मी पुष्ट व नीरोग होण्यास (प्रति, तिष्ठामि) तत्पर आहे (द्यावापृथिव्योः) मी सूर्य आणि चंद्राप्रमाणे न्याय करणारा असा या भूमीमधे (प्रति) प्रतिष्ठित आहे. मी (यज्ञे) विद्वानांच्या सेवेत, त्यांच्या संगतीत तत्पर असणारा असून विद्यादान, प्रसार आदी कार्यात (प्रति, तिष्ठामि) प्रतिष्ठित आहे. (मी वरील सर्व प्रतिज्ञा करीत आहे की मी असाच राहीन व असाच वागेन) ॥10॥

    भावार्थ - भावार्थ - जो राजा स्वतःला प्रिय किंवा अप्रिय असा विचार न करता न्यायाने सर्व प्रजेचे पालन करतो, तसेच जो राज्यशासनकार्यात गुप्तहेरांचा सहाय्याने सर्व माहिती मिळवितो, म्हणजे गुप्तहेर हेच ज्याचे नेत्र आहेत, असा मध्यस्थवृत्तीने प्रजापालन करणारा असून विद्या, ज्ञानादीची वृद्धी करणारा असतो, तोच सर्वांचा पूजनीय व सन्माननीय होतो. ॥10॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top