English
यजुर्वेद - अध्याय 21/ मन्त्र 22
ऋषिः - स्वस्त्यात्रेय ऋषिः
देवता - विद्वांसो देवता
छन्दः - अनुष्टुप्
स्वरः - गान्धारः
5
स्वाहा॑ य॒ज्ञं वरु॑णः। सुक्ष॒त्रो भे॑ष॒जं क॑रत्।अति॑च्छन्दाऽइन्द्रि॒यं बृ॒हदृ॑ष॒भो गौर्वयो॑ दधुः॥२२॥
स्वर सहित पद पाठस्वाहा॑। य॒ज्ञम्। वरु॑णः। सु॒क्ष॒त्र इति॑ सुऽक्ष॒त्रः। भे॒ष॒जम्। क॒र॒त्। अति॑च्छन्दा॒ इत्यति॑ऽछन्दाः। इ॒न्द्रि॒यम्। बृ॒हत्। ऋ॒ष॒भः। गौः। वयः॑। द॒धुः॒ ॥२२ ॥
स्वर रहित मन्त्र
स्वाहा यज्ञँवरुणः सुक्षत्रो भेषजङ्करत् । अतिच्छन्दा इन्द्रियम्बृहदृषभो गौर्वयो दधुः ॥
स्वर रहित पद पाठ
स्वाहा। यज्ञम्। वरुणः। सुक्षत्र इति सुऽक्षत्रः। भेषजम्। करत्। अतिच्छन्दा इत्यतिऽछन्दाः। इन्द्रियम्। बृहत्। ऋषभः। गौः। वयः। दधुः॥२२॥
विषय - पुनश्च, त्याच विषयी -
शब्दार्थ -
शब्दार्थ - हे मनुष्यानो, ज्याप्रमाणे (वरूणः) एका (सुक्षत्रः) उत्तम धनवान मनुष्याने (स्वाहा) सत्यावरणाद्वारे (यज्ञम्) संघठन वा ऐक्य घडविणारे (भेषजम्) औषध तयार केले पाहिजे (तसेच व्यवहार तुम्हीही केले पाहिजे) तसेच (अतिच्छन्दः) ज्याप्रमाणे ज्ञानी धनी लोक अतिछन्द (वेदातील एका विशिष्ट छंदांचे नाव) आणि (ऋषभः) उत्तम (गौः) बैल आणि (बृहत्) विशाल (इन्द्रियम्) ऐश्वर्याद्वारे (वयः) आपापले उचित व्यवहार पूर्ण करतात, तसे सर्व मनुष्यांनी केले पाहिजे. (दधुः) तसे उचित आचरण धारण केले पाहिजे ॥22॥
भावार्थ - भावार्थ - या मंत्रात वाचकलुप्तोपमा अलंकार आहे. जे लोक पथ्याचे नियम पाळतात, योग्य औषध-सेवन करतात, तसेच पुरूषार्थ-उद्यम करीत धन अनुभवतात. ॥22॥
इस भाष्य को एडिट करेंAcknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
N/A
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal