Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 23
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 23/ मन्त्र 3
    ऋषिः - प्रजापतिर्ऋषिः देवता - परमेश्वरो देवता छन्दः - त्रिष्टुप् स्वरः - धैवतः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    6

    यः प्रा॑ण॒तो नि॑मिष॒तो म॑हि॒त्वैक॒ऽइद्राजा॒ जग॑तो ब॒भूव॑। यऽईशे॑ऽअ॒स्य द्वि॒पद॒श्चत॒ु॑ष्पदः॒ कस्मै॑ दे॒वाय॑ ह॒विषा॑ विधेम॥३॥

    स्वर सहित पद पाठ

    यः। प्रा॒ण॒तः। नि॒मि॒ष॒त इति॑ निऽमिष॒तः। म॒हि॒त्वेति॑ महि॒ऽत्वा। एकः॑। इत्। राजा॑। जग॑तः। ब॒भूव॑। यः। ईशे॑। अ॒स्य। द्वि॒पद॒ इति॑ द्वि॒ऽपदः॑। चतु॑ष्पदः। चतुः॑पद इति॒ चतुः॑पदः। कस्मै॑। दे॒वाय॑। ह॒विषा॑। वि॒धे॒म॒ ॥३ ॥

    स्वर रहित मन्त्र

    यः प्राणतो निमिषतो महित्वैक इद्राजा जगतो बभूव । यऽईशेऽअस्य द्विपदश्चतुष्पदः कस्मै देवाय हविषा विधेम ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    यः। प्राणतः। निमिषत इति निऽमिषतः। महित्वेति महिऽत्वा। एकः। इत्। राजा। जगतः। बभूव। यः। ईशे। अस्य। द्विपद इति द्विऽपदः। चतुष्पदः। चतुःपद इति चतुःपदः। कस्मै। देवाय। हविषा। विधेम॥३॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 23; मन्त्र » 3
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - हे मनुष्यांनो, (यः) जो (एकः) (इत्) केवळ एकटा (महित्वा) आपल्या महिमेमुळे (अथवा आपल्या शक्तीद्वारे) (निमिषतः) नेत्रादी अवयवांनी आवश्यक कार्य करणार्‍या (प्राणतः) प्राण्यांचा म्हणजे (द्विपदः) दोन पाय असलेल्या मनुष्य आदींचा तसेच (चतुष्पादः) चार पाय असलेल्या पशू आदींचा तसेच एकूणच (जगतः) या सृष्टीचा (राजा) स्वामी वा अधिष्ठाता (बभूव) आहे. आणि (यः) जो (अस्य) या जगाचा (ईशे) सर्वोपरि स्वामी आहे, आम्ही (विद्वान उपासक) ज्याप्रमाणे त्या (कस्मै) आनन्दस्वरूप (देवाय) अतिमनोहर परमेश्‍वराची (हविषा) विशेषत्वाने भक्ती (विधेम) व सेवा करतो, त्याप्रमाणे हे मनुष्यानो (सामान्यजनही) तुम्ही देखील त्या जगदीश्‍वराची विशेषरूपाने भक्ती करा वा करीत जा ॥3॥

    भावार्थ - भावार्थ - या मंत्रात वाचकलुप्तोपमा अलंकार आहे. हे मनुष्यांनो, जो एकटा जगाचा महाराजाधिराज आहे, सर्व सृष्टीचा उत्पादक आणि समस्त ऐश्‍वर्ययुक्त असून महात्मा (दयाळू व न्यायकारी) न्यायाधीश आहे, त्याच्या उपासनेद्वारेच तुम्ही सर्वजण धर्म, अर्थ, काम आणि मोक्षरूप फळें प्राप्त करून संतुष्ट व आनंदी व्हा ॥3॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top