Loading...

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • यजुर्वेद - अध्याय 24/ मन्त्र 18
    ऋषिः - प्रजापतिर्ऋषिः देवता - पितरो देवताः छन्दः - भुरिगतिजगती स्वरः - निषादः
    4

    धू॒म्रा ब॒भ्रुनी॑काशाः पितॄ॒णासोम॑वतां ब॒भ्रवो॑ धू॒म्रनी॑काशाः पितॄ॒णां ब॑र्हि॒षदां॑ कृ॒ष्णा ब॒भ्रुनी॑काशाः पितॄ॒णाम॑ग्निष्वा॒त्तानां॑ कृ॒ष्णाः पृष॑न्तस्त्रैयम्ब॒काः॥१८॥

    स्वर सहित पद पाठ

    धू॒म्राः। ब॒भ्रुनी॑काशाः। ब॒भ्रुनि॑काशा॒ इति॑ ब॒भ्रुऽनि॑काशाः। पि॒तॄणाम्। सोम॑वता॒मिति॒ सोम॑ऽवताम्। ब॒भ्रवः॑। धू॒म्रनी॑काशाः। धू॒म्रनि॑काशा॒ इति॑ धू॒म्रऽनि॑काशाः। पि॒तॄणाम्। ब॒र्हि॒षदा॑म्। ब॒र्हि॒सदा॒मिति बर्हि॒ऽसदा॑म्। कृ॒ष्णाः। ब॒भ्रुनि॑काशा॒ इति॑ ब॒भ्रुऽनि॑काशाः। पि॒तॄणाम्। अ॒ग्नि॒ष्वा॒त्ताना॒म्। अ॒ग्नि॒स्वा॒त्ताना॒मित्य॑ग्निऽस्वा॒त्ताना॑म्। कृ॒ष्णाः। पृष॑न्तः। त्रै॒य॒म्ब॒काः ॥१८ ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    धूम्रा बभ्रुनीकाशाः पितऋृणाँ सोमवताम्बभ्रवो बभ्रुनीकाशाः पितऋृणाम्बर्हिषदाठङ्कृष्णा बभ्रुनीकाशाः पितऋृणामग्निष्वात्तानाङ्कृष्णाः पृषन्तस्त्रैयम्बकाः ॥


    स्वर रहित पद पाठ

    धूम्राः। बभ्रुनीकाशाः। बभ्रुनिकाशा इति बभ्रुऽनिकाशाः। पितॄणाम्। सोमवतामिति सोमऽवताम्। बभ्रवः। धूम्रनीकाशाः। धूम्रनिकाशा इति धूम्रऽनिकाशाः। पितॄणाम्। बर्हिषदाम्। बर्हिसदामिति बर्हिऽसदाम्। कृष्णाः। बभ्रुनिकाशा इति बभ्रुऽनिकाशाः। पितॄणाम्। अग्निष्वात्तानाम्। अग्निस्वात्तानामित्यग्निऽस्वात्तानाम्। कृष्णाः। पृषन्तः। त्रैयम्बकाः॥१८॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 24; मन्त्र » 18
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - हे मनुष्यांनो, (सोमवताम्) सोम- अर्थात शांति गुणाने समृद्ध अशा (पितृणाम्) तुम्हाला जन्म देणार्‍या माता-पित्यांचा (तुम्ही सत्कार केला पाहिजे) (बभ्रूनीकाशा:) मुंगसा प्रमाणे (धूम्राः) धुरकट रंगाच्या (बर्हिषदाम्) सभेत बसणार्‍या (पितृणाम्) विद्वानांचा (यथोचित सत्कार केला पाहिजे.) (कृष्णाः) काळ्या रंगाचे (धूभ्रुनीकाशाः) धुराप्रमाणे रंग असलेल्या आणि (बभ्रवः) पोषण वा (अग्निष्वात्तानाम्) अग्निविद्या वा यंत्र-तंत्रज्ञान जाणणार्‍या (पितृणाम्) पालनकर्ता विद्वनांचा (तुम्ही सत्कार केला पाहिजे) (बभ्रुनीकाशाः) पालनकर्ता (कृष्णाः) काळ्यारंगाच्या आणि (पृषन्तः) मोठ्या वा स्थूल अंगेच्या ज्याचा (त्रैयम्बकम्) तीन विद्याक्षेत्रात अधिकार आहे, अशा अधिकारी व्यक्तींचा सत्कार करावा तसेच असे जे प्राणी वा पदार्थ असतील, त्यांचाही योग्य उपयोग आणि वृद्धी केली पाहिजे ॥18॥

    भावार्थ - भावार्थ -जे जन्म दाता माता-पिता विद्वान (वा गृहस्थ) आहेत, त्यांचाही विविध पदार्थांद्वारे वा गाय आदी दान देऊन सत्कार केला पाहिजे ॥18॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top