Loading...

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • यजुर्वेद - अध्याय 25/ मन्त्र 4
    ऋषिः - प्रजापतिर्ऋषिः देवता - अग्न्यादयो देवताः छन्दः - स्वराड् धृतिः स्वरः - ऋषभः
    2

    अ॒ग्नेः प॑क्ष॒तिर्वा॒योर्निप॑क्षति॒रिन्द्र॑स्य तृ॒तीया॒ सोम॑स्य चतु॒र्थ्यदि॑त्यै पञ्च॒मीन्द्रा॒ण्यै ष॒ष्ठी म॒रुता॑ सप्त॒मी बृह॒स्पते॑रष्ट॒म्यर्य॒म्णो न॑व॒मी धा॒तुर्द॑श॒मीन्द्र॑स्यैकाद॒शी वरु॑णस्य द्वाद॒शी य॒मस्य॑ त्रयोद॒शी॥४॥

    स्वर सहित पद पाठ

    अ॒ग्नेः। प॒क्ष॒तिः। वा॒योः। निप॑क्षति॒रिति॒ निऽप॑क्षतिः। इन्द्र॑स्य। तृ॒तीया॑। सोम॑स्य। च॒तु॒र्थी। अदि॑त्यै। प॒ञ्च॒मी। इ॒न्द्रा॒ण्यै। ष॒ष्ठी। म॒रुता॑म्। स॒प्त॒मी। बृह॒स्पतेः॑। अ॒ष्ट॒मी। अ॒र्य॒म्णः। न॒व॒मी। धा॒तुः। द॒श॒मी। इन्द्र॑स्य। ए॒का॒द॒शी। वरु॑णस्य। द्वा॒द॒शी। य॒मस्य॑। त्र॒यो॒द॒शीति॑ त्रयःद॒शी ॥४ ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    अग्नेः पक्षतिर्वायोर्निपक्षतिरिन्द्रस्य तृतीया सोमस्य चतुर्थ्यदित्यै पञ्चमीन्द्राण्यै षष्ठी मरुताँ सप्तमी बृहस्पतेरष्टम्यर्यम्णो नवमी धातुर्दशमीन्द्रस्यैकशी वरुणस्य द्वादशी यमस्य त्रयोदशी ॥


    स्वर रहित पद पाठ

    अग्नेः। पक्षतिः। वायोः। निपक्षतिरिति निऽपक्षतिः। इन्द्रस्य। तृतीया। सोमस्य। चतुर्थी। अदित्यै। पञ्चमी। इन्द्राण्यै। षष्ठी। मरुताम्। सप्तमी। बृहस्पतेः। अष्टमी। अर्यम्णः। नवमी। धातुः। दशमी। इन्द्रस्य। एकादशी। वरुणस्य। द्वादशी। यमस्य। त्रयोदशीति त्रयःदशी॥४॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 25; मन्त्र » 4
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - हे मनुष्यांनो, (तुम्ही हे जाणून घ्या की) (अग्नेः) अग्नीची (पक्षतिः) (गणितशास्त्रात सर्वत्र उपयोगात येणारी संख्या म्हणजे एक ही) प्रथमा तिथी आहे (वायोः) वायूची संख्या (निपक्षतिः) निश्‍चितार्थाचे मूळ म्हणजे दोन असून (इन्द्रस्य) सूर्याची (तृतीया) तीनला पूर्ण करणारी क्रिया तीन आहे. (सोमस्य) चंद्राची (चतुर्थी) चार संख्येला पूर्ण करणारी चतुर्थी तिथी असून (अदित्यै) अंतरिक्षाची (पञ्चमी) पंचमी आणि (इंन्द्राण्यै) स्त्रीवत् असणारी जी विद्युतरूप अग्नीची ज्वाळा (आकाशातून पडणारी विद्युत वा अग्नीची उठणारी ज्वाळा) तिची संख्या (षष्ठी) सहा आहे, असे जाणावे. (मरुताम्) पवनाची (सप्तमी) आणि (अष्टमी) अष्टमी जाणावी. (अर्यम्णः) स्वामीजनांचा वा सज्जनांचा सत्कार करणार्‍या मनुष्याची संख्या (नवमी) नवमी, (धातूः) धारण करणार्‍याची दशमी आणि (इन्द्रस्य) ऐश्‍वर्यवान मनुष्याची (एकादशी) एकादश संख्या आहे (वरुणस्य) श्रेष्ठ पुरूषाची (द्वादशी) बारावी संख्या असून (यमस्य) न्यायाधीश राजाची संख्या (त्रयोदशी) तेरावी असून त्यासाठी तेरावी क्रिया केली पाहिजे. ॥4॥

    भावार्थ - भावार्थ - हे मनुष्यांनो, तुम्ही पदार्थांचे विशेष ज्ञान प्राप्त करून, त्याविषयी अधिक शोध आणि प्रयोगादी करून त्या पदार्थांचे गुण व त्यापासून मिळणारे फायदे यांचा अभ्यास करून आपली सर्व कामे पूर्ण करून घेत जा. ॥4॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top