Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 25
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 25/ मन्त्र 9
    ऋषिः - प्रजापतिर्ऋषिः देवता - पूषादयो देवताः छन्दः - भुरिगत्यष्टिः स्वरः - गान्धारः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    1

    विधृ॑तिं॒ नाभ्या॑ घृ॒तꣳरसे॑ना॒पो यू॒ष्णा मरी॑चीर्वि॒प्रुड्भि॑र्नीहा॒रमू॒ष्मणा॑ शी॒नं वस॑या॒ प्रुष्वा॒ऽ अश्रु॑भिर्ह्रा॒दुनी॑र्दू॒षीका॑भिर॒स्ना रक्षा॑सि चि॒त्राण्यङ्गै॒र्नक्ष॑त्राणि रू॒पेण॑ पृथि॒वीं त्व॒चा जु॑म्ब॒काय॒ स्वाहा॑॥९॥

    स्वर सहित पद पाठ

    विधृ॑ति॒मिति॒ विऽधृ॑तिम्। नाभ्या॑। घृ॒तम्। रसे॑न। अ॒पः। यू॒ष्णा। मरी॑चीः। वि॒प्रुड्भि॒रिति॑ वि॒प्रुट्ऽभिः॑। नी॒हा॒रम्। ऊ॒ष्मणा॑। शी॒नम्। वस॑या। प्रुष्वाः॑। अश्रु॑भि॒रित्यश्रु॑ऽभिः। ह्ना॒दु॒नीः॑। दू॒षीका॑भिः। अ॒स्ना। रक्षा॑ꣳसि। चि॒त्राणि॑। अङ्गैः॑। नक्ष॑त्राणि। रू॒पेण॑। पृ॒थि॒वीम्। त्व॒चा। जु॒म्ब॒काय॑। स्वाहा॑ ॥९ ॥

    स्वर रहित मन्त्र

    विधृतिन्नाभ्या धृतँ रसेनापो यूष्णा मरीचीर्विप्रुड्भिर्नीहारमूष्मणा शीनँवसया प्रुष्वाऽअश्रुभिह््र्रादुनीर्दूषीकाभिरस्ना रक्षाँसि चित्राण्यङ्गैर्नक्षत्राणि रूपेण पृथिवीन्त्वचा जुम्बकाय स्वाहा ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    विधृतिमिति विऽधृतिम्। नाभ्या। घृतम्। रसेन। अपः। यूष्णा। मरीचीः। विप्रुड्भिरिति विप्रुट्ऽभिः। नीहारम्। ऊष्मणा। शीनम्। वसया। प्रुष्वाः। अश्रुभिरित्यश्रुऽभिः। ह्नादुनीः। दूषीकाभिः। अस्ना। रक्षाꣳसि। चित्राणि। अङ्गैः। नक्षत्राणि। रूपेण। पृथिवीम्। त्वचा। जुम्बकाय। स्वाहा॥९॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 25; मन्त्र » 9
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - हे मनुष्यानो, तुम्ही (नाभ्या) नाभीपासून वा नाभीद्वारा (विधृतिम्) विशेष धारणाशक्तीला ओळखून घ्या. (नाभीमुळे शरीर-धारणा होते) (धृतम्) आणि तुपाचे लाभ मिळवा. (रसेन) रसाद्वारे (अपः) जलाचे आशि (यूष्णा) क्वाथसारख्या रसांद्वारे (मरीचीः) सूर्याच्या किरणांचे ज्ञान मिळवा. (विप्रुड्भिः) विशेष पूर्ण पदार्थांद्वारे (नीहारम्) धुक्याचे आणि (ऊष्मणा) उष्णतेपासून (शीनम्) थिजलेल्या तुपाचे ज्ञान मिळवा. (वसया) निवासाकरिता आवश्यक कार्यांद्वारे (प्रुष्वा) सिंचन (सारवणे, धुणे आदी गृहकार्यांचे ज्ञान मिळवा. (अश्रुभिः) अश्रूंपासून (ह्रादुनीः) शब्दांचे अस्पष्ट उच्चारण आदी क्रिया यांना ओळखा. (दूषीकाभिः) विकारयुक्त क्रियांद्वारे (त्रित्राणी) चित्र-विचित्र तसेच (रक्षांसि) पालनीय अशा (अस्ना) कधिर आदी पदार्थांचे ज्ञान पाप्त करा. (अंगैः) अवयवांनी आणि (रूपेण) रूपाद्वारे (नक्षत्राणि) तारांगण यांना आणि (त्वचा) मांस, कधिर आदींना झाकून वा शरीरात रोकून धरणारी जी त्वचा, त्या त्वचेद्वारे (पृथिवीम्) पृथ्वीला जाणून घ्या आणि (जुम्बकाय) अतिवेगवान् प्राण्यासाठी (प्रगतिशील मनुष्यासाठी (स्वाहा) सत्य वाणीचा प्रयोग करा. (त्याच्याशी नेहमी खरें बोला.) ॥9॥

    भावार्थ - भावार्थ - मनुष्यांनी धारणा आदी यौगिक क्रियांद्वारा दुराचरण त्याग करणें शिकावे, रोगनिवृत्ती करावी आणि धर्माची जी सत्य आदी आहेत, त्याप्रमाणे वागण्याचे ठरविले पाहिजे ॥9॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top