Loading...

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • यजुर्वेद - अध्याय 29/ मन्त्र 13
    ऋषिः - भार्गवो जमदग्निर्ऋषिः देवता - अग्निर्देवता छन्दः - भुरिक् त्रिष्टुप् स्वरः - धैवतः
    3

    य॒मेन॑ द॒त्तं त्रि॒तऽए॑नमायुन॒गिन्द्र॑ऽएणं प्रथ॒मोऽअध्य॑तिष्ठत्।ग॒न्ध॒र्वोऽअ॑स्य रश॒नाम॑गृभ्णा॒त् सूरा॒दश्वं॑ वस॒वो निर॑तष्ट॥१३॥

    स्वर सहित पद पाठ

    य॒मेन॑। द॒त्तम्। त्रि॒तः। ए॒न॒म्। आ॒यु॒न॒क्। अ॒यु॒न॒गत्य॑युनक्। इन्द्रः॑। ए॒न॒म्। प्र॒थ॒मः। अधि॑। अ॒ति॒ष्ठ॒त्। ग॒न्ध॒र्वः। अ॒स्य॒। र॒श॒नाम्। अ॒गृ॒भ्णा॒त्। सूरा॑त्। अश्व॑म्। व॒स॒वः। निः। अ॒त॒ष्ट॒ ॥१३ ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    यमेन दत्तन्त्रितऽएनमायुनगिन्द्रऽएणम्प्रथमोऽअध्यतिष्ठत् । गन्धर्वाऽअस्य रशनामगृभ्णात्सूरादश्वँवसवो निरतष्ट ॥


    स्वर रहित पद पाठ

    यमेन। दत्तम्। त्रितः। एनम्। आयुनक्। अयुनगत्ययुनक्। इन्द्रः। एनम्। प्रथमः। अधि। अतिष्ठत्। गन्धर्वः। अस्य। रशनाम्। अगृभ्णात्। सूरात्। अश्वम्। वसवः। निः। अतष्ट॥१३॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 29; मन्त्र » 13
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - हे (वसवः) विद्वान, (इन्द्र) जी विद्युत, (त्रितः) पृथ्वी, जल आणि आकाशापासून (यमेन) नियामक वायूने (दत्तम) दिली वा उत्पन्न केली आहे (टीप- पृथ्वी, जल आणि आकाश म्हणजे कोळसा व खनिज तेल, पाणी (जलविद्युतकेंद्र) आणि आकाश या तीन्ही माध्यमातून प्राप्त होते) ती वीज या भौतिक अग्नीला (आपुनक्) संयुक्त करते. (एनम्) वीज अग्नीला प्राप्त होऊन (प्रथमः) सर्वत्र प्रसरित अशी वीज (अध्यतिष्ठत्) सर्वांवर विराजमान होते. हा अग्नी (गन्धर्वः) पृथ्वीला धारण करीत (अस्य) या सूर्याच्या (रशनाम्) दोरी प्रमाणे असलेल्या किरणांच्या गतीला (अगृभ्णात्) ग्रहण करतो (नियंत्रित करतो) या अशा (सूरात्) सूर्यरूपाद्वारे (अश्‍वम्) शीघ्रगामी वायूला अग्नी (निरतष्ट) सूक्ष्म करतो. हे विद्वान, तुम्ही लोक या वीज (आग आणि जल) या शक्तींचा विस्तृत शोध घ्या ॥13॥

    भावार्थ - भावार्थ - हे मुनष्यांनो, ईश्‍वराने या संसारात ज्या ज्या पदार्थात जी जी शक्ती वा गुण घातले आहेत, तुम्ही विद्या-विज्ञानाच्या सहाय्याने त्या शक्ती व ते गुण शोधून काढा. अशाप्रकारे ही सृष्टी विद्या पूर्णपणे अवगत करून अनेक सुख प्राप्त करून घ्या. ॥13॥।

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top