Loading...

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • यजुर्वेद - अध्याय 29/ मन्त्र 38
    ऋषिः - भारद्वाज ऋषिः देवता - विद्वान् देवता छन्दः - निचृत् त्रिष्टुप् स्वरः - धैवतः
    7

    जी॒मूत॑स्येव भवति॒ प्रती॑कं॒ यद्व॒र्मी याति॑ स॒मदा॑मु॒पस्थे॑।अना॑विद्धया त॒न्वा जय॒ त्वꣳ स त्वा॒ वर्म॑णो महि॒मा पि॑पर्त्तु॥३८॥

    स्वर सहित पद पाठ

    जी॒मूत॑स्ये॒वेति॑ जी॒मूत॑स्यऽइव। भ॒व॒ति॒। प्रती॑कम्। यत्। व॒र्मी। याति॑। स॒मदा॒मिति॑ स॒ऽमदा॑म्। उ॒पस्थ॒ इत्यु॒पऽस्थे॑। अना॑विद्धया। त॒न्वा᳖। ज॒य॒। त्वम्। सः। त्वा॒। वर्म॑णः। म॒हि॒मा। पि॒प॒र्तु॒ ॥३८ ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    जीमूतस्येव भवति प्रतीकँयद्वर्मी याति समदामुपस्थे । अनाविद्धया तन्वा जय त्वँ स त्वा वर्मणो महिमा पिपर्तु ॥


    स्वर रहित पद पाठ

    जीमूतस्येवेति जीमूतस्यऽइव। भवति। प्रतीकम्। यत्। वर्मी। याति। समदामिति सऽमदाम्। उपस्थ इत्युपऽस्थे। अनाविद्धया। तन्वा। जय। त्वम्। सः। त्वा। वर्मणः। महिमा। पिपर्तु॥३८॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 29; मन्त्र » 38
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - (यत्) जो (वर्मी) कवचधारी योद्धा (अनातसद्धया) ज्या शरीरावर एकही जखम नाही, अशा (तन्वा) शरीराद्वारे (समदाम्) मोठ्या उत्साह, धैर्य आणि निर्भयवृत्तीने युद्धक्षेत्रात (उपस्थे) (वा त्या परिसरात निर्भयतेने फिरत) (प्रतीकम्) आपल्या अपेक्षित विजय चिन्हाला आकाशात उंच ठेवीत (याति) युद्धभूमीत जातो) तो शत्रूंवर अवश्य मिळवितो. तसेच (सः) तो योद्धा (जीमूतस्येव) ज्याप्रमाणे विद्युत मेघमंडळात (भवति) असते., (तसा तो योद्धा युद्धभुमीत असतो.) हे विद्वान योद्धा, (त्वा) आपणास (वर्मणः) रक्षणाचे (महिमा) महत्त्व (पिपत) (माहीत असल्यामुळे स्वतःचे रक्षण करीत (त्वम्) आपण शत्रूंवर (जय) विजय मिळवा. ॥38॥

    भावार्थ - भावार्थ - या मंत्रात उपमा अलंकार आहे. जसे मेघांची सेना सूर्यप्रकाशाला अवरूद्ध करते, त्याप्रमाणे सैनिकाने युद्धभूमीत कवच आदी साधनांनी शरीर आच्छादित ठेवून आपली रक्षा करावी. तसेच ज्याप्रमाणे सूर्य आणि मेघमंडळाचा संग्राम होत असतो, तसेच वीरपुरुषानी युद्ध करता करता आपल्या सुरक्षेकडे लक्ष असू द्यावे. ॥38॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top