Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 33
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 33/ मन्त्र 11
    ऋषिः - पराशर ऋषिः देवता - अग्निर्देवता छन्दः - विराट् त्रिष्टुप् स्वरः - धैवतः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    5

    आ यदि॒षे नृ॒पतिं॒ तेज॒ऽआन॒ट् शुचि॒ रेतो॒ निषि॑क्तं॒ द्यौर॒भीके॑।अ॒ग्निः शर्द्ध॑मनव॒द्यं युवा॑नꣳस्वा॒ध्यं जनयत्सू॒दय॑च्च॥११॥

    स्वर सहित पद पाठ

    आ। यत्। इ॒षे। नृ॒पति॒मिति॑ नृ॒ऽपति॑म्। तेजः॑। आन॑ट्। शुचि॑। रेतः॑। निषि॑क्तम्। निषि॑क्त॒मिति॒ निऽसि॑क्तम्। द्यौः। अ॒भीके॑ ॥ अ॒ग्निः। शर्द्ध॑म्। अ॒न॒व॒द्यम्। युवा॑नम्। स्वा॒ध्य᳖मिति॑। सुऽआ॒ध्य᳖म्। ज॒न॒य॒त्। सू॒दय॑त्। च॒ ॥११ ॥

    स्वर रहित मन्त्र

    आ यदिषे नृपतिन्तेज आनट्शुचि रेतो निषिक्तन्द्यौरभीके । अग्निः शर्धमनवद्यँयुवानँ स्वाध्यञ्जनयत्सूदयच्च ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    आ। यत्। इषे। नृपतिमिति नृऽपतिम्। तेजः। आनट्। शुचि। रेतः। निषिक्तम्। निषिक्तमिति निऽसिक्तम्। द्यौः। अभीके॥ अग्निः। शर्द्धम्। अनवद्यम्। युवानम्। स्वाध्यमिति। सुऽआध्यम्। जनयत्। सूदयत्। च॥११॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 33; मन्त्र » 11
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - हे मनुष्यांनो, (इषे) वृष्टीसाठी (निषिक्तम्) अग्नीत घृत आदी पदार्थ पडून (यत्) जो (शुचि) पवित्र (तेजः) यज्ञातून उठणारा तेज उत्पन्न होतो, तो जसा राजाचा प्रताप सर्व राज्यभर व्याप्त असतो, तद्वत तो यज्ञतेज सूर्याला (आ, आनट्) चांगल्याप्रकारे प्राप्त होतो. त्यानंतर (अग्निः) तो सूर्यरुप अग्नी (शर्द्धम्) शक्तीपूर्ण (अनवद्यम्) दोषरहित (युवानम्) यौवन देणारे आणि (स्याध्यम्) ज्याची सर्व कामना करतात, त्या (रेतः) पराक्रमकारी वृष्टिजलाला (घौः) आकाशा (अभीके) जवळ (जनयत्) उत्पन्न करतो (च) आणि (सूदयत्) पृथ्वीवर पाऊस पाडतो॥ (वृष्टिजल युवाजनांना शक्ती देतो.) ॥11॥

    भावार्थ - भावार्थ - या मंत्रात वाचकलुप्तोपमा अलंकार आहे. जसे अग्नीत आहुती द्रव्याचा तेज सूर्याला पोहचतो आणि सूर्य जल औषधी रस आदीना आकर्षणाद्वारे शोषून पुन्हा पृथ्वीवर वर्षा करून सर्वांची रक्षा करतो, तसे राजाने प्रजेकडून कररूपात धन घ्यावे, पण दुष्काळ पडल्यास प्रजेस ते द्यावे तसेच त्या धनाने श्रेष्ठ जनांचे पालन आणि दुष्टांना योग्य ताडण करून आपला प्रताप व शक्ती वाढवावी. ॥11॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top