यजुर्वेद - अध्याय 33/ मन्त्र 22
ऋषिः - विश्वामित्र ऋषिः
देवता - इन्द्रो देवता
छन्दः - भुरिक् त्रिष्टुप्
स्वरः - धैवतः
5
आ॒तिष्ठ॑न्तं॒ परि॒ विश्वे॑ऽअभूष॒ञ्छ्रियो॒ वसा॑नश्चरति॒ स्वरो॑चिः।म॒हत्तद् वृष्णो॒ऽअसु॑रस्य॒ नामा वि॒श्वरू॑पोऽअ॒मृता॑नि तस्थौ॥२२॥
स्वर सहित पद पाठआ॒तिष्ठ॑न्त॒मित्या॒ऽतिष्ठ॑न्तम्। परि॑। विश्वे॑। अ॒भू॒ष॒न्। श्रियः॑। वसा॑नः। च॒र॒ति॒। स्वरो॑चि॒रिति॒ स्वऽरो॑चिः ॥ म॒हत्। तत्। वृष्णः॑। असु॑रस्य। नाम॑। आ। वि॒श्वऽरू॑प॒ इति॒ वि॒श्वऽरू॑पः। अ॒मृता॑नि। त॒स्थौ॒ ॥२२ ॥
स्वर रहित मन्त्र
आतिष्ठन्तम्परि विश्वेऽअभूषञ्छ्रियो वसानश्चरति स्वरोचिः । महत्तद्वृष्णोऽअसुरस्य नामा विश्वरूपोऽअमृतानि तस्थौ ॥
स्वर रहित पद पाठ
आतिष्ठन्तमित्याऽतिष्ठन्तम्। परि। विश्वे। अभूषन्। श्रियः। वसानः। चरति। स्वरोचिरिति स्वऽरोचिः॥ महत्। तत्। वृष्णः। असुरस्य। नाम। आ। विश्वऽरूप इति विश्वऽरूपः। अमृतानि। तस्थौ॥२२॥
विषय - तो विद्युतरूप अग्नी कसा आहे, यावषियी -
शब्दार्थ -
शब्दार्थ - हे विद्वज्जनहो (वैज्ञानिकजनहो) (विश्वे) सर्व (श्रियः) धन आणि शोभा, यांना (वसानः) वाढविणारा (विद्युतरूप अग्नी) (स्वरोचिः) स्वयमेव दीप्तिमान आहे आणि (विश्वरूपः) सर्व पदार्थात त्या त्या पदार्थाच्या व्याप्त असतो) ती (अमृतानि) नाशरहित वस्तूमधे (तिस्थौ) स्थित असते. त्याप्रमाणे, हे विद्वज्जन, आपण (अतिष्ठन्तम्) या व्याप्त वा स्थित असते. विद्युदग्नीला (परि, अभूषन्) सर्वत्र शोभित करा (सर्वत्र प्रकाशमान ऊर्जा देण्यासाठी त्याचा वापर करा) विद्युदग्नी (वृष्णः) वर्षा करणारा असून (असुरस्य) हिंसक (वा स्पर्शामुळे घातक) अशा या विद्युतरूप अग्नीचा जो (महत्) महान (नामा) नामगुण वा कीर्ती आहे, (तत्) त्याप्रमाणे त्याचा उपयोग करून कार्ये सिद्ध करून घ्या. ॥22॥
भावार्थ - भावार्थ - या मंत्रात वाचकलुप्तोपमा अलंकार आहे. हा विद्युतरूप अग्नी सर्व पदार्थात विद्यमान असूनही कोणाच्या दृष्टीस पडत नाही अथवा कोणा पदार्थाला प्रकाशितही करीत नाही, त्यामुळे त्याची संज्ञा वा त्याचे एक विशेणात्मक नांव ‘असुर’ आहे. जे लोक या विद्युतशास्त्राचे पूर्ण ज्ञान प्राप्त करतात, ते शोभावंत होतात. ॥22॥
इस भाष्य को एडिट करेंAcknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
N/A
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal