Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 4
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 4/ मन्त्र 7
    ऋषिः - प्रजापतिर्ऋषिः देवता - अग्निर्देवता । आपो देवता । बृहस्पतिर्देवता । छन्दः - पङ्क्ति,आर्षी बृहती, स्वरः - पञ्चमः, मध्यमः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    1

    आकू॑त्यै प्र॒युजे॒ऽग्नये॒ स्वाहा॑ मे॒धायै॒ मन॑से॒ऽग्नये॒ स्वाहा॑ दी॒क्षायै॒ तप॑से॒ऽग्नये॒ स्वाहा॒ सर॑स्वत्यै पू॒ष्णेऽग्नये॒ स्वाहा॑। आपो॑ देवीर्बृहतीर्विश्वशम्भुवो॒ द्यावा॑पृथिवी॒ऽउरो॑ऽन्तरिक्ष। बृह॒स्पत॑ये ह॒विषा॑ विधेम॒ स्वाहा॑॥७॥

    स्वर सहित पद पाठ

    आकू॑त्या॒ इत्याऽकू॑त्यै। प्र॒युज॒ इति॑ प्र॒ऽयुजे॑। अ॒ग्नये॑। स्वाहा॑। मे॒धायै॑। मन॑से। अ॒ग्नये॑। स्वाहा॑। दी॒क्षायै॑। तप॑से। अ॒ग्नये॑। स्वाहा॑। सर॑स्वत्यै। पू॒ष्णे। अ॒ग्नये॑। स्वाहा॑। आपः॑। दे॒वीः॒। बृ॒ह॒तीः॒। वि॒श्व॒शं॒भु॒व॒ इति॑ विश्वऽशंभुवः। द्यावा॑पृथिवी॒ऽइति द्यावा॑पृथिवी। उरो॒ऽइत्युरो॑। अ॒न्त॒रि॒क्ष॒। बृह॒स्पत॑ये। ह॒विषा॑। वि॒धे॒म॒। स्वाहा॑ ॥७॥

    स्वर रहित मन्त्र

    आकूत्यै प्रयुजे ग्नये स्वाहा मेधायै मनसे ग्नये स्वाहा दीक्षायै तपसेग्नये स्वाहा सरस्वत्यै पूष्णेग्नये स्वाहा । आपो देवीर्बृहतीर्विश्वशम्भुवो द्यावापृथिवी उरो अन्तरिक्ष । बृहस्पतये हविषा विधेम स्वाहा ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    आकूत्या इत्याऽकूत्यै। प्रयुज इति प्रऽयुजे। अग्नये। स्वाहा। मेधायै। मनसे। अग्नये। स्वाहा। दीक्षायै। तपसे। अग्नये। स्वाहा। सरस्वत्यै। पूष्णे। अग्नये। स्वाहा। आपः। देवीः। बृहतीः। विश्वशंभुव इति विश्वऽशंभुवः। द्यावापृथिवीऽइति द्यावापृथिवी। उरोऽइत्युरो। अन्तरिक्ष। बृहस्पतये। हविषा। विधेम। स्वाहा॥७॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 4; मन्त्र » 7
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - हे मनुष्यांनो, आम्ही (याज्ञिकजन) (आकूत्यै) उत्साह प्राप्तीकरता (प्रगुजे) उत्तम धर्ममय क्रिया करण्याकरिता (अग्नये) अग्नीचे प्रदीपन करतो (स्वाहा) वेदवाणीच्या प्रचारासाठी (सरस्वत्यै) विज्ञानयुक्त वाणीसाठी (बृहस्पतये) महान् अधिपती होण्यासाठी (अग्नेय) विद्युतविद्येचे ग्रहण करतो. तसेच (स्वाहा) पठन-पाठनाद्वारे विद्येच्या प्राप्तीसाठी (मे धायै) बुद्धीच्या वृद्धीसाठी (मनसे) विज्ञानाच्या वृद्धीसाठी (दीक्षायै) धर्म-धार्मिक नियम आणि व्यवहाराची रीती शिकण्यासाठी (तपसे) आपल्या प्रतापाचा विस्तार करण्यासाठी (अग्नेय) जाठराग्नीच्या शोधनासाठी (स्वाहा) उत्तम स्तुतिमुक्त व प्रिय संभाषणाचा उपयोग करतो (बृहतीः) महागुणसंपपन्न (विश्‍वशंभुवः) सर्वांसाठी सुख उत्पन्न करणा (देवीः) दिव्यगुणसंपन्न अशा (आपः) प्राणशक्तीचा अधवा जलाचा उपयोग करतो (स्वाहा) सत्यभाषण (द्यावापृथिवी) भूमी व प्रकाशाच्या शुद्धीकरिता (उरो) अतिसुखदायक (अन्तरिक्ष) अंतरिक्षात राहणार्‍या पदार्थांना शुद्ध करतो (स्वाहा) तसेच ज्या उत्तम क्रियाविधी द्वारे व वेदवाणीद्वारे जो यज्ञ संपन्न होतो, त्या सर्व विधीप्रमाणे व वेदवाणीप्रमाणे (हविषा) सत्य श्रद्धेने व प्रेमाने (विधेम) आम्ही यज्ञ करतो, त्याप्रमाणे तुम्ही सर्व जण देखील करीत जा ॥7॥

    भावार्थ - भावार्थ - यज्ञाशिवाय जीवनात उत्साह, बुद्धी, सत्यवाणी, धर्माचरणाची रीती, तप, धर्मानुष्ठान आणि विद्येची वृद्धी या सर्व गोष्टींची प्राप्ती कदापी संभवत नाही. या सर्वांच्या प्राप्ती व अनुष्ठानाशिवाय कोणीही मनुष्य परमेश्‍वराची आराधना करण्यात समर्थ होऊ शकत नाही. म्हणून सर्व मनुष्यांनी यज्ञाचे अनुष्ठान करून स्वत:साठी सर्वांसाठी आनंद निर्माण केला पाहिजे ॥7॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top